تحليلي بر تداوم و پيوستگي شبكه اكولوژيك شهري با مدل تئوري گراف

امروزه مشكلات زيست‌محيطي و اجتماعي و هويتي شهرها ناشي از وسعت گرفتن آن‌ها و نفوذ هر چه بيشتر فضاهاي انسان‌ساخت به فضاهاي طبيعي است. فضاهاي سبز نه‌‌فقط به مثابه لكه‌اي سبز در برابر توده‌ها بلكه به ‌منزله عاملي براي ارتقاي زيست شهروندان شناخته مي‌شوند. از طرف ديگر تخريب و از بين بردن تجانس و پيوستگي زيرساخت‌هاي طبيعي و شبكه‌هاي سبز تنوع زيستي را تهديد مي‌كند و محدوديت‌هايي براي توسعه به وجود مي‌آورد. ازين‌رو، پيوستگي به ‌وسيله فضاهاي سبز شهري زيستگاه‌ها و كريدورهايي را فراهم مي‌آورد كه به حفظ تنوع زيستي كمك مي‌كند. برنامه‌ريزان شهري براي توسعه شبكه‌هاي فضاي سبز و افزايش پيوستگي و حفظ و احياي تنوع زيستي از اصول اكولوژي چشم‌انداز استفاده كرده‌اند. در اين پژوهش با روش توصيفي‌ـ تحليلي و مرور منابع علمي ارتباطات سيماي سرزمين و اهميت آن براي حفظ تنوع زيستي بررسي شد. بر اساس تئوري گراف، شبكه فضاي سبز شهر مراغه در محيط  GISمدل‌سازي شد. سپس آناليز پيوستگي اكولوژيك شهر با استفاده از نرم‌افزار Conefor همراه كاربرد سنجه انتگرال پيوستگي (IIC) و الگوريتم برداشت نقطه صورت گرفت و لكه‏هاي سبز شهري ارزش‏گذاري شدند. در نهايت كريدورهاي بالقوه در شهر مراغه با استفاده از روش كمترين هزينه مسير شناسايي ‌شدند و شبكه‌هاي فضاي سبز را توسعه و بهبود دادند. نتايج اين تحقيق نشان‌ مي‏دهد عمده كريدورهاي ايجادشده همانند يك كمربند سبز در اطراف شهر كشيده شده‏اند؛ كه دليل اصلي آن نيز قرارگيري زيستگاه‌هاي اصلي در حومه شهر است. همچنين، شبكه فضاي سبز توسعه‌يافته بر اساس تئوري گراف چشم‌انداز پيچيده را ساده‌تر و منظم‌تر مي‌سازد و به شناسايي فضاي سبز و هدايت برنامه‌ريزي شهري براي حفاظت از تنوع زيستي كمك مي‌كند.