بررسي پاسخ دو رقم جديد گوجه‌فرنگي به كاربرد برون‌زاي ليگاندهاي هيستيدين و مالات جهت كاهش تنش اكسيداتيو ناشي از سميت همزمان مس و نيكل در محيط كشت هيدروپونيك

سميت فلزات سنگيني مانند مس و نيكل، موجب القاء تنش اكسيداتيو در ارقام گوجه فرنگي مي شود كه به دليل توليد راديكالهاي آزاد و آسيبهاي غشاء پلاسمايي ناشي از مقادير سمي مس و نيكل مي باشد. هنگامي كه اثرات منفي تنش اكسيداتيو بيش از توانايي سيستم مقاومت آنتي اكسيداني باشد، گياه دچار كاهش رشد و عملكرد مي شود. در اين پژوهش سعي شد تا تاثير همزمان دو ليگاند هيستيدين و مالات بر بهبود رشد و كاهش تنش اكسيداتيو در دو رقم جديد گوجه فرنگي شامل كال جي و ارلي اوربانا تحت تنش همزمان مس و نيكل در شرايط استاندارد هيدروپونيك بررسي شود. 9 تيمار آزمايش پس از بهينه سازي حاوي غلظت هاي 150 و 300 ميكرومولار مس و نيكل، 300 و 600 ميكرومولار هيستيدين و 1 و 2 ميلي مولار مالات در پايه اي از محلول هوگلند بودند. تيمارهاي مذكور بر گياهان كشت شده در سطح لوله فالكون 50 سي سي حاوي محلول هوگلند بدون بستر كشت در سه تكرار اِعمال شدند. پس از تيمار، پارامترهايي مانند رشد مورفولوژيك، ميزان پروتئين كل، تغيير فعاليت آنزيم هاي كاتالاز و پراكسيداز، تجمع آب اكسيژنه، مالون دي آلدئيد و غيره در هر دو رقم گياه سنجش شدند. نتايج نشان داد كه كاربرد همزمان 2 ميلي مولار و 600 ميكرومولار از ليگاندهاي هيستيدين و مالات تاثير معني داري بر بهبود تنش اكسيداتيو بر ارقام گوجه فرنگي تحت تنش 300 ميكرومولار نيكل و مس داشت. بطوريكه با افزودن ليگاندها در شرايط تنش، شاخص هاي اكسيداني به ميزان شاهد بهبود يافته كه نشان از همبستگي بيشتر غشاء پلاسمائي و كاهش جذب و انتقال كاتيون هاي آزاد نيكل و مس دارد. علاوه بر اين، رقم كال جي پاسخ نسبي بهتري از لحاظ شاخصهاي رشد و اكسيداني به ليگاندها، تحت شرايط تنش داد. به نظر مي رسد ليگاندها با تاثير فلزات سنگين آزاد بر فرآيندهاي فيزيولوژيكي، مولكولي، فعاليت آنزيم ها و جايگزيني با عناصر تغذيه اي مقابله مي كنند كه پيشنهاد مي شود اين تاثير ليگاندها در سطح مولكولي نيز مطالعه گردد.