تاثير تنش شوري بر ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي و رويشي دو گونه صنوبر و هيبريدهاي آن‌ها

يكي از مهمترين مشكلات مناطق خشك و نيمه خشك شوري آب و خاك است. صنوبر از گونه‌هاي بومي ايران است كه در مناطق مختلف آب و هوايي گسترش دارند. در برنامه‌هاي دورگ گيري بين‌گونه‌اي، انتقال صفت مقاومت به تنش شوري پده و نيز انتقال صفت فرم كيفي خوب تنه و رشد زياد صنوبر كبوده از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. بدين منظور در اين پژوهش، ارزيابي ميزان مقاومت به تنش شوري و رشد چهار كلن صنوبر (Populus alba 58.57 ,Populus alba 44.9 ,Populus euphratica و هيبريد P. euphratica × P. alba 44.9) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار و به مدت 3 سال در ايستگاه تحقيقات شوري رودشت اجرا گرديد. بدين منظور از درختان پده، كبوده و هيبريد پده در كبوده قلمه گرفته و كاشته شد. ويژگي هاي فيزيولوژيك برگ شامل پرولين، قند، كلروفيل a و b، كارتنوئيد، پروتئين كل، مقدار پراكسيداز و درصد رطوبت نسبي اندازه‌گيري شد. نتايج ويژگي هاي فيزيولوژيكي برگ نشان داد كه كلن‌هاي صنوبر ازنظر صفات پرولين، پراكسيداز، پروتئين كل و درصد رطوبت نسبي داراي اختلاف معني‌داري بودند در حاليكه صفات كارتنوئيد، كلروفيل a و b، كلروفيل كل و نسبت كلروفيل a/b اختلاف معني‌داري را از نظر آماري نشان ندادند. با اين وجود بيشترين مقدار كلروفيل a، b و كلروفيل كل در برگ مربوط به كلن هيبريد و به ترتيب برابر 0.76، 0.36 و 1.12 ميلي‌گرم در گرم ماده خشك بدست آمد. ويژگي هاي رويشي نهال‌ها شامل درصد زنده‌ماني، قطر، ارتفاع، سطح برگ، ضخامت برگ، سطح ويژه برگ و درصد ماده خشك برگ نيز اندازه‌گيري گرديد. نتايج تجزيه واريانس ويژگي هاي رويشي كلن هاي صنوبر نشان داد كه صفات درصد زنده ماني، قطر و ارتفاع داراي اختلاف معني دار در سطح پنج درصد بودند. آزمون مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه گونه پده با 93 درصد و كلن هيبريد با 85 درصد بيشترين زنده ماني را در مقايسه با كلن هاي كبوده داشته اند. همچنين گونه پده با رشد قطري 3.8 سانتي متر و ارتفاع 160 سانتي متر بيشترين مقدار رشد رويشي را داشته است. در مجموع با توجه به ويژگي هاي رويشي و فيزيولوژيكي نهال‌ها، گونه پده و كلن هيبريد را مي‌توان در شرايط تنش شوري توصيه كرد.