ديدگاه روبين و تفسير «دخان مبين»

ديدگاه روبين به مدلول «دخان مبين» در آيه‌ 10 سوره‌ دخان و نظر وي در مورد برداشت برخي از مفسران از اين عبارت، تصريح دارد كه مفسران، به‌رغم اخروي بودن مدلول آن، به‌منظور تمجيد از پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله وسلم و با اهداف جدلي و بر اساس ايده‌هاي خود درباره‌ ايشان، مدلولي دنيوي براي آن بيان كرده‌اند تا برخلاف تصوير قرآني پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم، تصويري پساقرآني از ايشان ترسيم كنند و آن حضرت را در مكه نيز داراي قدرت‌هاي خاص براي مقابله با مشركان نشان دهند. اين نوشتار در پي آن است كه به روش تحليلي‌انتقادي تطابق اين ديدگاه با قرائن و مستندات تفسيري را بررسي نمايد. بررسي مستندات روبين، و ساير مستنداتي كه او مطرح نكرده است و نيز توجه به ظرفيت زبان قرآن و چندسطحي بودن مداليل و امكان تعدد مصاديق عبارات آن، نشان مي‌دهد كه اولاً زمينه‌ دلالت اين عبارت بر مدلول دنيوي نيز وجود دارد و ثانياً قرائن و شواهدي از سنخ قرائن مورد استناد روبين داريم كه بر مدلول دنيوي نيز صحه مي‌گذارند. پس نه اتهام روبين به مفسران مسلمان قابل دفاع است و نه مدلول دنيوي پيشنهادي برخي از آنها بي‌پايه است.