خوانش مردم‌نگارانۀ حظ حرارتي پنهان در سنت معماري اقليم كوير

سنت معماري اقليم كوير آموزه‌هاي پيدا و پنهاني را در بطن خودش نهفته دارد. آفرينش فضاهاي حسي غنيْ از جملۀ مواهبي است كه معماري اين بوم ارائه مي‌كند. بخش چشمگيري از تجارب حسي انسان‌ها در فضاهاي مختلف معماري كويري، به‌وسيلۀ حرارت شكل مي‌گيرد. حرارت نيز مانند ساير محرك‌هاي حسي مي‌تواند در غناي درك انسان از فضا مشاركت كند و علاوه بر كمّيّت دمايي، كيفيتي را در قالب حظّ از آن پديد بياورد. مفهوم حظّ حرارتي كيفيتي است كه ادراك رضايت‌بخش و توأم با احساس مثبت انسان را از شرايط حرارتي در يك فضاي مشخص تعريف مي‌نمايد. اينكه حظّ حرارتي در بستر معماري سنتي كويري چگونه شكل مي‌گيرد و ساكنانش چگونه آن را درك مي‌كنند، موضوعي است كه تاكنون مطالعه نشده است. بر اين اساس، پژوهش حاضر چگونگي شكل‌گيري حظّ حرارتي را در سنت معماري شهرهاي كويري جست‌وجو مي‌كند.اين پژوهش با روش‌شناسي كيفي، از روش مردم‌نگاري بهره گرفته است. ازاين‌رو، براي كشف و فهم چگونگي شكل‌گيري حظّ حرارتي، با استمداد از تكنيك مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته و مشاهدۀ مستقيم، تجارب زيستۀ افراد را در معماري سنتي كوير واكاوي مي‌كند. مقايسه ميان كدهاي استخراج‌شده و تحليل آن‌ها نشان مي‌دهد كه تمايز حرارتي ميان فضاهاي هم‌جوار سبب تجربۀ حظّ حرارتي براي افراد مي‌گردد. در شرايطي كه فرد به‌واسطۀ تعامل ميان اقليم و فضاي معماري، از حالت تعادل دمايي خودش خارج مي‌گردد، مواجهه با فضايي كه بتواند او را به حالت تعادل حرارتي خودش بازگرداند، براي وي حظّ حرارتي را پديد مي‌آورد. مفهوم تمايز حرارتي در تعامل ميان سه حلقۀ انسان و معماري و اقليم، اشتراكي را برقرار مي‌كند تا موقعيت درك حظّ حرارتي فراهم گردد. در سنت معماري كوير، ايجاد فضاهاي هم‌نشين با تمايز حرارتي مشخص، الگوي نهفته‌اي است كه مي‌تواند راهنماي طراحي‌هاي آينده براي غني‌كردن منظر حسي حرارت باشد.