بررسي مقايسه‌اي خواص فيتوشيميايي، آنتي‌اكسيداني و ضدالتهابي عصاره گياهان شويد، زيره سياه، بومادران و ميخك

اين آزمايش به منظور مقايسه و ارزيابي خاصيت فيتوشيميايي، آنتي‏اكسيداني و ضدالتهابي عصاره‏هاي شويد[1]، زيره سياه[2]، بومادران[3]، و ميخك[4] در قالب يك طرح كامل تصادفي در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي مشهد در سال 1400 انجام شد. عصاره متانولي گياهان به روش رفلاكس استخراج و با استفاده از كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC) تركيبات شيميايي آنها آناليز شد. فنل كل و ظرفيت آنتي‏اكسيداني عصاره‏ها به ترتيب از طريق فولينسيكالتو و راديكال‏هاي آزاد DPPH و نيتريك اكسيد (NO) بررسي و سپس پتانسيل عصاره‏ها در مهار آنزيم‏هاي زانتين اكسيداز، هيالورونيداز، استيل كولين استراز، الاستاز و تيروزيناز بررسي گرديد. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان فنل كل (40/9 mg GAE/g.DW ) و ساپونين (94/8 mg diosgenin /g.DW) در عصاره ميخك و كمترين ميزان فنل كل ( mg GAE/g.DW 2/7) و ساپونين (mg diosgenin /g.DW 7/72) در عصاره بومادران مشاهد شد. نتايج ارزيابي HPLC نشان داد كه غلظت تركيبات فنوليكي در عصاره گياه ميخك در مقايسه با بقيه عصاره‏هاي گياهي بيشتر بود. عصاره گياه ميخك در مقايسه با بقيه عصاره‏_هاي مورد بررسي خاصيت آنتي‏اكسيداني قويتري داشت به طوري كه مقاديرIC50  بدست آمده براي عصاره ميخك از دو روش DPPH و NO به‌ترتيب برابر μg/ml 82/95 وμg/ml 104/34 بود. سه عصاره ميخك، بومادران و زيره سياه  به‌ترتيب در غلظت‌هاي  55/3 μg/ml ، 98/5 μg/ml  و 198 μg/ml   بيشترين اثر گذاري را بر روي مهار آنزيم زانتين‏اكسيداز داشتند. نتايج حاصل از خاصيت ضدالتهابي نشان داد كه كه عصاره گياه ميخك با بيش از 61 درصد، بالاترين مهار نيتريت اكسايد را نشان داد. به نظر مي‏رسد عصاره ميخك اين پتانسيل را دارد كه به عنوان ماده ضدالتهاب، روشن كننده پوست و جلوگيري كننده از چروك پوست مورد استفاده قرار گيرد.