رهيافت انتقادي به كالايي‌شدن سلامت و طردشدگي سالمندان تهيدست

در جامعه ايران سلامت و درمان، كالايي گران‌بها و ارزشمند است كه در بازار عرضه و خريد و فروش مي‌شود. در چنين حالتي مي‌توان از «كالايي‌شدن سلامت» صحبت كرد. مسئله پژوهش حاضر اين است كه كالايي‌شدن سلامت براي سالمندان به‌عنوان مشتريان هميشگي نظام سلامت و درمان، چه پيامدهايي دارد. در پژوهش كيفي حاضر، به‌كمك مصاحبه‌هاي عميق و نيمه‌ساختاريافته با 28 نفر از سالمندان تهراني (افراد بالاي 65 سال) به اين سؤال پاسخ داده شد. براي شناسايي سالمندان تركيبي از نمونه‌گيري‌هاي هدفمند، مانند نمونه‌گيري ناهمگون و نمونه‌گيري نظري استفاده شد. نمونه‌گيري ناهمگون براي شناسايي سالمندان در سنخ‌هاي متنوع و نمونه‌گيري نظري براي دستيابي به اشباع مفهومي كاربرد دارد. درنهايت داده‌هاي مصاحبه‌اي به روش تحليل مضمون، كدگذاري و مقوله‌بندي شدند. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد «سلامت طبقاتي‌شده، فقيرشدگي نظام سلامت دولتي و جاماندگي سالمندان تهيدست» از پيامدهاي كالايي‌شدن سلامت براي سالمندان طبقات اجتماعي پايين‌دست است كه درنهايت به طردشدگي و جاماندگي سالمندان تهيدست مي‌انجامد. از پيامدهاي ديگر كالايي‌شدن سلامت براي جامعه سالمندان مي‌توان به احساس محروميت طبقاتي، فقيرسازي سالمندان تهيدست، صف‌هاي طولاني انتظار، حذف سلامت از سبد مصرفي، ناتواني مالي تهيدستان و روي‌آوري به خوددرماني اشاره كرد.