تبيين جامعه‌شناختي مدارا و ابعاد آن (مورد مطالعه: شهروندان هجده سال به بالاي استان كرمانشاه)

مدارا وضعيتي پارادوكسيكال است كه در آن، افراد بايد اموري را كه قابل‌پذيرش نيست يا حتي مورد تنفر و ناپسند است، تحمل كنند. اين وضعيت پارادوكسيكال، تبديل مدارا يا تساهل به نوعي ملكۀ ذهني را براي بسياري از جوامع و شهروندان مسئله‌ساز كرده است. در جهان معاصر كه درهم‌تنيدگي و تراكم اخلاقي (حقيقي و مجازي) كنش‌ها ويژگي برجستۀ آن است، مدارا براي تداوم ارتباط بدون تنش و مسالمت‌آميز ميان افراد و جوامع محلي و جهاني داراي اهميت بسياري تلقي مي‌شود. براين‌اساس، پژوهش حاضر با هدف تبيين جامعه‌شناختي وضعيت مدارا و ابعاد آن در بين شهروندان هجده سال به بالاي استان كرمانشاه كه داراي بافت فرهنگي، قومي و مذهبي ناهمگون است، انجام شده است. روش پژوهش توصيفي از نوع همبستگي و به شيوۀ پيمايشي است. جامعۀ آماري پژوهش شامل همۀ شهروندان بالاي هجده سال در استان است و براساس فرمول كوكران، 855 نفر به شيوۀ نمونه‌گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي ارزيابي مي‌شوند. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد ميانگين‌هاي مدارا در استان كرمانشاه 2.68 (از دامنۀ 1 تا 5) بوده است و پاسخگويان داراي بيشترين مدارا به‌ترتيب در ابعاد اجتماعي (3.03)، عقيدتي (2.48)، سياسي (2.47) و اخلاقيرفتاري (2.38) هستند. همچنين مطابق يافته‌ها، متغيرهاي تحصيلات، جنس، وضعيت تأهل، سرمايه و ابعاد آن بر مدارا تأثير دارند، اما متغيرهاي سن، قوميت، مذهب و شهر محل سكونت تأثيري بر مدارا ندارند. در حقيقت، با توجه به نتايج مطالعه به‌نظر مي‌رسد اقوام و مذاهب در استان كرمانشاه فارغ از تنوع، آثاري منفي بر تساهل شهروندان استان بر جاي نهاده‌اند؛ چرا كه نوع مبتذلي از هويت‌خواهي از ساليان گذشته و به‌ويژه در چهار دهۀ اخير در سطح استان رواج داشته است كه عموماً در پي طرد هويت مقابل و برجسته‌سازي نمودهايي است كه عمدتاً تقابلي و مروج خشونت (كلامي-رفتاري) هستند تا گفت‌وگويي و ارتباطي.