دوگانگي اجتماعي نگرش- رفتار زيست‌محيطي، حلقه مفقوده در جامعه­شناسي محيط‌زيست: مروري بر رويكردها

در بسياري از مطالعات جامعه‌شناسي محيط‌زيست، بر هماهنگي و همسويي ميان نگرش و رفتار زيست‌محيطي تأكيد شده و آن را مسلّم فرض نموده‌اند؛ در اين بررسي‌ها، احتمال وجود دوگانگي در نگرش و رفتار زيست‌محيطي موردتوجه قرار نگرفته است و نوع نگرش زيست‌محيطي را تعيين‌كننده اساسي نوع رفتار زيست‌محيطي فرد دانسته‌اند. در اين مقاله سعي بر آن است تا با مرور رويكردهاي غالب جامعه‌شناسي محيط‌زيست به روش اسنادي، عوامل مؤثر بر شكل‌گيري شكاف و دوگانگي ميان نگرش و رفتار زيست‌محيطي استخراج گردند. با بررسي اشتراكات رويكردهايي كه به اين دوگانگي و عوامل مؤثر بر آن پرداخته‌اند، درنهايت، بر سه دسته از عوامل جمعيت شناختي، عوامل بيروني (مانند عوامل فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي) و عوامل دروني (مانند تقويت، دانش زيست‌محيطي، آگاهي، ارزش‌ها و نگرش‌ها، احساسات، اولويت‌ها) در راستاي تبيين رفتار زيست‌محيطي و نيز توجيه دوگانگي نگرش و رفتار زيست‌محيطي تأكيد شده است. درنهايت، مي‌توان ادعا كرد كه نگرش مسئولانه زيست‌محيطي به‌عنوان يك عامل دروني در كنار عوامل همسو با اين نوع نگرش، منجر به شكل‌گيري رفتار مسئولانه زيست‌محيطي در افراد خواهد شد.