مقايسه اثربخشي «فراشناخت درماني» و «درمان هيجان مدار» بر پاسخ نشخواري دانش آموزان پسر متوسطه

مقدمه: نشخوارگري پاسخ، پاسخ تكرار شونده مي باشد كه به نظر مي آيد از طريق روش هاي روان درماني قابل كنترل باشد. پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي فراشناخت درماني و درمان هيجان مدار بر پاسخ نشخواري دانش آموزان پسر متوسطه انجام شد. روش كار: روش پژوهشي نيمه تجربي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري 1ماه و گروه كنترل بود. جامعه آماري شامل كليه دانش آموزان مقطع متوسطه منطقه افشار شهرستان خدابنده در سال تحصيلي99-1398 بودند. نمونه پژوهش با روش تصادفي خوشه اي از بين 5 منطقه شهرستان خدابنده بصورت تصادفي منطقه افشار انتخاب شد. از بين مدارس پسرانه متوسطه دوره اول منطقه افشار شهرستان خدابنده، به صورت تصادفي ساده 3 مدرسه انتخاب و از هر مدرسه 60 تن به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند. سپس پيش آزمون توسط توزيع مقياس پاسخ نشخواري (Ruminant Response Scale) اجرا شد. از بين افرادي كه نمره مقياس فوق بالاتر از 44 در دامنه 22 تا 88 قرار داشتند، 45 تن به صورت تصادفي ساده از نوع قرعه كشي در 3 گروه 15 تن مداخله 1، مداخله 2 و كنترل بطور تصادفي جايگزين شد. ابزارهاي جمع آوري داده ها شامل پرسشنامه جمعيت شناختي و مقياس پاسخ نشخواري بود. روايي محتوا به روش كيفي و پايايي به روش همساني دروني با محاسبه ضريب آلفا كرونباخ بررسي شد. آزمودني‌هاي گروه‌ مداخله 1 در جلسات آموزش گروهي فراشناخت درماني در 8 جلسه 90 دقيقه اي و گروه مداخله 2، در جلسات درمان هيجان مدار در 8 جلسه 90دقيقه اي در هفته يك بار شركت كردند. براي افراد گروه كنترل هم بعد از پايان جلسات و اخذ آزمون پيگيري جلسات آموزشي برگزار شد. در پايان جلسات، پس آزمون و 1 ماه بعد پيگيري براي هر 3 گروه اجرا شد. داده ها در نرم‌افزار اس پي اس اس نسخه 24 تحليل شد.يافته ها: فراشناخت درماني و درمان هيجان مدار توانست نمره پاسخ نشخواري دانش آموزان را نسبت به گروه كنترل كاهش دهد (0.001≤P). در اين كاهش، هر 2 روش فوق از لحاظ آماري، يكسان بودند.نتيجه گيري: فراشناخت درماني و درمان هيجان مدار موجب كاهش پاسخ نشخواري دانش آموزان مي شود. متخصصان آموزشي مي توانند از اين 2 روش جهت كاهش پاسخ نشخواري دانش آموزان استفاده نمايند و زمينه كاهش مشكلات روانشناختي را فراهم آورند.