مطالعه‌ برجسته‌ترين شگردهاي بلاغي و بديعي غزل عطار؛ بلاغت در خدمت انتقال مفاهيم عرفاني

هدف اين پژوهش، مطالعه‌ و بررسي برجسته‌ترين فنون بلاغي غزليات ديوان عطار است. جامعه‌ آماري اين مطالعه غزليات عطار است و ابياتي كه عطار فراتر از بديع لفظي به همسوسازي اين آرايه‌ها با ديدگاه و دستگاه انديشگاني و فكري خويش همت گماشته است. پرسش اصلي پژوهش اين است كه عطار در ساختار عناصر يك بيت چه شيوه و سبكي در به‌كارگيري علم بديع و بيان را مدنظر دارد. عطار در سرودن غزل به آراستن زبان و به ‌كار بستن آرايه‌ها و صنايع ادبي حوزه‌ بديع لطفي و معنوي و شيوۀ تشبيهاتش اهميت بسياري داده است. شناخت پربسامدترين شيوه‌هاي سخن‌آرايي غزليات عطار و سبك و سياق پيوندزدن آنها به انديشه‌هاي بنيادين و عرفاني‌اش ضروري است. عطار به اين مهم توجه دارد كه سخن مؤثرتر سخني است كه آراسته‌تر باشد؛ بنابراين به انواع جناس، تشبيه، ايهام، ايهام تناسب و تبادر، تكرار، تلميحات شخصيت‌محور، ناهم‌سازنمايي(پارادوكس‌)محوري و... با هدف تأكيد بر مضامين عرفاني، جلوه و كاركردي ديگر بخشيده است كه فراتر از صرفاً لفظ‌پردازي و آراستن بيت است؛ هدف عطار برجسته‌سازي و تأثيرگذاري افكار خويش به‌مدد اين‌گونه صناعات ادبي و صورخيال است. اين كاركرد در غزل عطار تاكنون بررسي و تحقيق نشده است. نتيجه اين است كه عطار با آگاهي و بينش و تسلط بر كاركردهاي علم بيان و بديع، غزلش را موسيقايي و تأثيرگذارتر ساخته است و حتي پيش‌پاافتاده‌ترين نكته‌ بديع لفظي نيز براي عطار دست‌آويزي براي القاي مؤثر افكار وي قرار مي‌گيرد. هدف اين پژوهش، مطالعه‌ و بررسي برجسته‌ترين فنون بلاغي غزليات ديوان عطار است. جامعه‌ آماري اين مطالعه غزليات عطار است و ابياتي كه عطار فراتر از بديع لفظي به همسوسازي اين آرايه‌ها با ديدگاه و دستگاه انديشگاني و فكري خويش همت گماشته است. پرسش اصلي پژوهش اين است كه عطار در ساختار عناصر يك بيت چه شيوه و سبكي در به‌كارگيري علم بديع و بيان را مدنظر دارد. عطار در سرودن غزل به آراستن زبان و به ‌كار بستن آرايه‌ها و صنايع ادبي حوزه‌ بديع لطفي و معنوي و شيوۀ تشبيهاتش اهميت بسياري داده است. شناخت پربسامدترين شيوه‌هاي سخن‌آرايي غزليات عطار و سبك و سياق پيوندزدن آنها به انديشه‌هاي بنيادين و عرفاني‌اش ضروري است. عطار به اين مهم توجه دارد كه سخن مؤثرتر سخني است كه آراسته‌تر باشد؛ بنابراين به انواع جناس، تشبيه، ايهام، ايهام تناسب و تبادر، تكرار، تلميحات شخصيت‌محور، ناهم‌سازنمايي(پارادوكس‌)محوري و... با هدف تأكيد بر مضامين عرفاني، جلوه و كاركردي ديگر بخشيده است كه فراتر از صرفاً لفظ‌پردازي و آراستن بيت است؛ هدف عطار برجسته‌سازي و تأثيرگذاري افكار خويش به‌مدد اين‌گونه صناعات ادبي و صورخيال است. اين كاركرد در غزل عطار تاكنون بررسي و تحقيق نشده است. نتيجه اين است كه عطار با آگاهي و بينش و تسلط بر كاركردهاي علم بيان و بديع، غزلش را موسيقايي و تأثيرگذارتر ساخته است و حتي پيش‌پاافتاده‌ترين نكته‌ بديع لفظي نيز براي عطار دست‌آويزي براي القاي مؤثر افكار وي قرار مي‌گيرد.