تاثير قطع آبياري بر خصوصيات كيفي و عملكرد دانه ژنوتيپ هاي كلزا در شرايط كاربرد روي

اهداف: اين پژوهش به منظور بررسي برخي صفات كيفي (اسيدهاي چرب، دماي تاج پوشش برگ و مقاومت روزنه اي) ژنوتيپهاي جديد كلزا در واكنش به قطع آبياري و كاربرد روي، در كرج اجرا گرديد.مواد و روش ها: آزمايش به صورت فاكتوريل اسپليت پلات در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار به مدت دو سال زراعي 94-1393 و 95-1394 در كرج اجرا گرديد. آبياري در سه سطح آبياري نرمال، عدم ادامه آبياري از مرحله گلدهي تا پايان دوره رشد و عدم ادامه آبياري از مرحله ميوه دهي تا پايان دوره رشد، روي در دو سطح عدم كاربردو محلول پاشي به ميزان 30 گرم در ليتر و ژنوتيپ هاي كلزا شاملDanob ,HW113 ,KR2 L155 ,HL2012  در كرتهاي فرعي قرار گرفتند. يافته ها: نتايج نشان داد كه اثر متقابل آبياري×ژنوتيپ بر وزن هزار دانه، عملكرد دانه، درصد روغن دانه، مقاومت روزنه اي، لينولئيك اسيد، لينولنيك اسيد، اروسيك اسيد در سطح يك درصد معني دار بود. اثر متقابل آبياري×روي×ژنوتيپ بر صفات عملكرد دانه، اولئيك اسيد و لينولئيك اسيد در سطح يك درصد و بر دماي تاج پوشش برگي، پالمتيك اسيد و لينولنيك اسيد در سطح پنج درصد معني دار شد. روي سبب كاهش تأثير سوء تنش كم آبي بر ژنوتيپ هاي در صفات مورد بررسي (عملكرد دانه 10%، دماي تاج پوشش برگي 3%، پالمتيك اسيد 4%، اولئيك اسيد 0.5 %، لينولئيك اسيد 2% و لينولنيك اسيد 4%) گرديد، به طوري كه در شرايط كاربرد روي و آبياري معمول، ژنوتيپ L155 با عملكرد دانه 6310 كيلوگرم در هكتار و بيشترين درصد اولئيك اسيد به ميزان 67.3 درصد را به خود اختصاص داد. به علاوه در شرايط كاربرد روي و قطع آبياري از مرحله ميوه دهي به بعد، ژنوتيپ هاي HL2012 و L155 به ترتيب با عملكرد دانه 5032  و 4826 كيلوگرم در هكتار و بالاترين درصد اولئيك اسيد به ترتيب 65.8 و 65.7 درصد را توليد نمودند. همچنين در شرايط قطع آبياري از مرحله گلدهي به بعد، ژنوتيپ هاي HL2012 و L155 به ترتيب با عملكرد دانه 3679 و 3606 كيلوگرم در هكتار، بالاترين درصد اولئيك اسيد به ترتيب 64.3 و 64.2 درصد را به خود اختصاص دادند.نتيجه گيري كلي: به طور كلي تأثير مثبت كاربرد روي بر صفاتي نظير درصد روغن دانه (0.9 درصد) با افزايش شدت تنش خشكي بيشتر شد، بخش بزرگي از تغييرات ايجاد شده با تغييرات شرايط محيطي حادث شده در مرحله رشد زايشي به خصوص در دوره پرشدن دانه مرتبط بود. با قرار گرفتن گياه در معرض تنش خشكي شديد، ميزان روغن دانه روند كاهشي از خود نشان داد و ژنوتيپ L155 براي كليه شرايط آبي و ژنوتيپ HL2012 براي شرايط تنش خشكي آخر فصل جهت كاشت در مناطق معتدل سرد با اقليم نيمه خشك قابل توصيه مي باشند.