اثر تاج پوشش‌ خالص و آميخته Crataegus melanocarpa و Berberis integerrima بر فعاليت‌هاي بيوشيميايي و استوكيومتري ميكروبي خاك

گونه هاي وليك و زرشك غالبيت پوشش هاي درختچه اي رويشگاه‌هاي مرتعي شمال كشور را شامل مي شوند، اما تاكنون اثر تركيب تاج پوشش (خالص و آميخته) اين گونه ها بر شاخص هاي عملكري خاك مورد توجه قرار نگرفته است. در پژوهش حاضر اثر پنج نوع تركيب تاجي از گونه هاي وليك و زرشك ( وليك خالص، زرشك خالص، وليك و زرشك با پوشش تاجي تقريباً برابر، توده با غالبيت وليك و توده با غالبيت زرشك) بر شاخص هاي بيوشيميايي و استوكيومتري ميكروبي خاك در منطقه پي ده غرب مازندران مورد توجه قرار گرفت. پس از شناسايي تركيب هاي مورد نظر از گونه هاي مورد مطالعه، از هر تركيب تاجي 3 قطعه نمونه يك هكتاري انتخاب گرديد. در داخل هر يك از قطعات يك هكتاري، تعداد 5 نمونه خاك از عمق هاي 10-0، 20-10 و 30-20 سانتي متري (سطح 30 سانتي متر × 30 سانتي متر) برداشت (مجموعا تعداد 45 نمونه خاك از هر تركيب تاجي) و به آزمايشگاه انتقال داده شد. يك بخش از نمونه هاي خاك جهت انجام آزمايش هاي فيزيكي و شيميايي، پس از هوا خشك شدن از الك 2 ميلي متري عبور داده شده و بخش دوم نمونه ها براي انجام آزمايش هاي ميكروبي تا زمان آزمايش در دماي 4 درجه سانتي گراد نگهداري شدند. بر مبناي تجزيه به مولفه هاي اصلي (PCA)، تجمع بيشتر رس، افزايش نسبت لايه بندي ماده آلي (عمق اول به عمق دوم)، واكنش خاك، كربن آلي و نيتروژن منجربه افزايش فعاليت هاي بيوشيميايي (معدني شدن نيتروژن، آمونيوم، نيترات) و استوكيومتري ميكروبي (نسبت زيتوده ميكروبي كربن به كربن، نسبت زيتوده ميكروبي نيتروژن به نيتروژن، نسبت زيتوده ميكروبي فسفر به فسفر) خاك تحت تيپ هاي تاجي آميخته وليك و زرشك (به‌ويژه با پوشش تاجي تقريباً برابر) شده است. در حالي كه تيپ هاي خالص وليك و زرشك با دارا بودن مقادير بزرگتر نسبت لايه بندي ماده آلي (عمق دوم به عمق سوم)، محتوي شن و سيلت خاك داراي كمترين فعاليت هاي بيوشيميايي و استوكيومتري ميكروبي خاك بودند. با توجه به نتايج اين پژوهش مي توان اذعان داشت كه آميختگي تقريباً برابر پوشش هاي چوبي وليك و زرشك مي تواند شرايط مناسب تر و بازدهي بيشتري براي عملكرد خاك در رويشگاه‌هاي مرتعي فراهم نمايد كه اين موضوع مي تواند براي احياي اراضي مرتعي تخريب يافته مورد توجه مديران قرار گيرد.