عنوان مقاله :
نگرشي بر الگوهاي استقراري منطقه حاجيلرچاي ورزقان، آذربايجان شرقي
عنوان به زبان ديگر :
Investigating Settlement Patterns in Hajilar Chai Region of Varzaghan, East Azerbaijan, Iran
پديد آورندگان :
شريفي، مهناز پژوهشگاه ميراث فرهنگي تهران - پژوهشكده باستان شناسي
كليدواژه :
شمال غرب ايران , |ورزقان , حاجيلرچاي , |بررسي باستان شناسي
چكيده فارسي :
منطقه حاجي لرچاي در شهرستان ورزقان استان آذربايجان شرقي قرار دارد. بررسي‌هاي باستان شناسي منطقه به منظور روشن شدن چشم‌اندازهاي استقراري منطقه انجام گرديد. در مجموع، سي محوطه در منطقه شناسايي شد كه در اين بين، دو محوطه متعلق به عصر مفرغ مياني- جديد و پانزده محوطه، متعلق به دوره تاريخي شناسايي شد. با وجود شواهدي از دوره مفرغ در منطقه، به نظر مي‌رسد كه سكونت گسترده منطقه، از دوره تاريخي به بعد آغاز شده و تا به امروز نيز ادامه يافته است. منطقه حاجي لرچاي ورزقان جزو نقاط تقريبا كم‌تر شناخته‌شده به شمار مي‌رود و پژوهش‌هاي باستان شناسي تاكنون در منطقه انجام نشده است. اين بررسي ابتدا توسط پژوهش‌هاي ميداني انجام يافت. سپس با نقشه‌هاي GIS، چشم‌انداز دقيق منطقه، مشخص و الگوهاي استقراري تبيين گرديد. در اين پژوهش تلاش گرديد هر محوطه به تفكيك، علاوه بر ويژگي‌هاي كلي وآسيب‌شناسي، معرفي الگوي استقراري منطقه نيز ارائه گردد. مهم‌ترين پرسش اين مقاله، بررسي الگوهاي استقراري منظقه است كه تاكنون به آن پرداخته نشده و مسئله مهم اين است كه گونه‌شناسي استقرارهاي حوضه رودخانه حاجي لرچاي چگونه است؟ چه سنت‌هاي فرهنگي در منطقه حضور داشته است؟ نتايج اين بررسي نشان داد كه اكثر محوطه‌هاي باستاني در كنار رودخانه حاجي لرچاي، از سرشاخه‌هاي رودخانه ارس قرار گرفته‌اند و شرايط زيست محيطي و نزديكي به رودخانه و كد ارتفاعي نقشي مهم در ايجاد استقرارها داشته است.
چكيده لاتين :
Hajilerchai region is located in Varzeqan city of East Azerbaijan province, Iran. Archaeological surveys of the area were conducted to clarify the settlement landscape of the area. A total of thirty sites were identified in the area. There are two bronze age sites identified by means of an archaeological surface survey in the region. Hajilarchai area of Varzeqan is one of the lesser-known parts, about which archeological research has not been done so far. This study was first conducted by field research. Then, using the GIS maps, the exact landscape of the area was determined, and the settlement patterns were explained. In this study, in addition to general characteristics and pathology, each site was introduced separately, presenting the area's settlement pattern. With a descriptive-analytical approach, this research tried to answer how the settlement patterns have changed in different historical periods. With the beginning of the historical and Islamic period, especially the Parthian period, the region has enjoyed certain prosperity and development. This study showed that most of the ancient sites along the Hajilerchai River are located at the tributaries of the Aras River, and environmental conditions and proximity to the river have played an essential role in establishing settlements.
