شناسايي تركيبات آلي فرّار رقم‌هاي انار و اثر آنها بر جلب كرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratoniae (Zeller) (Lep.: Pyralidae)

Identification of volatile organic compounds of pomegranate varieties and their effects on attraction of the carob moth, Ectomyelois ceratoniae (Zeller) (Lep.: Pyralidae)

كرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratoniae ، يك آفت كليدي در باغ‌هاي انار در ايران است. استفاده از تركيبات فرّار گياهي به­ عنوان يكي از عوامل موثر در تغيير رفتار حشرات است كه گامي مهم در مبارزه با آفات و در نتيجه كاهش مصرف آفت­ كش‌ها و كاهش خطر براي انسان و محيط­زيست است. در اين راستا، تركيب ­هاي آلي فرّار از شاخ و برگ و ميوه درختان انار رقم‌هاي كدرو، رباب و شيرين­ شهوار جمع­ آوري و با روش كروماتوگرافي گازي- طيف­ سنجي جرمي (GC-MS) شناسايي شدند. به ترتيب، در شاخ و برگ اين رقم ­ها 17، 33 و 24 و در ميوه آنها 42، 23 و 26 تركيب آلي فرّار شناسايي شد. فراوان­ ترين تركيب شناسايي شده در شاخ و برگ و ميوه رقم كدرو به ­ترتيب 2,6-Dimethoxyphenol (51/01%) و 6- Aza-5,7,12,14-tetrathiapentacene (36/92%) بود. اين تركيبات به ­ترتيب در شاخ و برگ و ميوه رقم رباب، Bis (2-ethylhexyl) phthalate (46/37%) و 6-Aza-5,7,12,14-tetrathiapentacene (32/24%) و در شاخ و برگ و ميوه رقم شيرين­ شهوار، 9,17-Octadecadienal, (Z)- (27/62%) و Benzoic acid, 2,5-bis (trimethylsiloxy) -trimethylsilyl ester (46/25%) از تركيبات اصلي بود. بررسي پاسخ بويايي ماده‌هاي‌ جفت­ گيري­ كرده كرم گلوگاه انار در تونل باد نشان داد كه حشره‌هاي ماده از نظر آماري به­ صورت متفاوت به بوي شاخ و برگ و ميوه ارقام كدرو، رباب و شيرين­ شهوار درختان انار جذب مي­ شوند. نتيجه اين پژوهش مي­ تواند در توسعه روش­ هاي مديريت بر اساس به­ كارگيري مواد پيام­رسان شيميايي همانند شكار انبوه، دوركردن كرم گلوگاه انار و يا جلب دشمنان طبيعي آن استفاده شود.

Carob moth, Ectomyelois ceratoniae is a key pest in pomegranate orchards in Iran. The use of volatile plant compounds as one of the effective factors in changing the behavior of insects can be an important step in combating pests and thus reduce the use of pesticides and the risk to humans and the environment. In this regard, volatile organic compounds from the foliage and fruits of pomegranate trees of Kadro, Rabbab and Shirin Shahvar varieties were collected and identified by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS). Respectively, in foliage of mentioned pomegranate varieties, 17, 33 and 24, and in their fruit 42, 23 and 26 volatile organic compounds were identified. The most abundant constituents were 2,6-Dimethoxyphenol (51.01%) and 6- Aza-5,7,12,14 - tetrathiapentacene (36.92%) in Kadro foliage and fruit, respectively. They were in Bis (2-ethylhexyl) phthalate (46.37%) and 6-Aza-5,7,12,14-tetrathiapentacene (32.24%) respectively in Rabbab foliage and fruit. Besides, 9,17-Octadecadienal, (Z) (27.62%) and Benzoic acid-2,5-bis-(trimethylsiloxy)-trimethylsilyl ester (46.25%) were the major components respectively in foliage and fruit of Shirin Shahvar variety. Examination of the olfactory response of female insects of Carob moth in the wind tunnel showed that female insects were differently attracted to the odor of pomegranate foliage and fruits of Kadro, Rabbab and Shirin Shahvar cultivars by statistical analysis. These data may be useful in semiochemically-based management strategies in the pomegranate orchards such as mass trapping or deter of Carob moth or attraction of natural enemies.