كليدواژه :
آسيب , بحران , مخاطره , روش سلسله مراتبي , بازار تاريخي تبريز
چكيده فارسي :
بازارهاي تاريخي يكي از مهم‌ترين سرمايه‌هاي فرهنگي- تاريخي كشورمان محسوب گرديده و بازار تاريخي تبريز نيز به عنوان بزرگ‌ترين سازه سرپوشيده آجري دنيا و تنها اثر تجاري‌ـ سنتي ثبت شده كشور در فهرست ميراث جهاني، از اين قاعده مستثني نيست. ابنيه تاريخي، همواره از سوي انواع مخاطرات طبيعي و انساني مورد تهديد بوده و حفاظت از بناهاي تاريخي نيازمند كسب دانش و مهارت خاصي است كه يكي از مهم‌ترين آن‌ها، دانش مديريت بحران در اين نوع اماكن خاص است. اولين مرحله از اين دانش، كسب شناخت كافي از ماهيت بازارهاي تاريخي و رفتار ذي‌نفعان از اين بناهاست. لذا بازارهاي تاريخي به‌دليل قدمت زياد ساخت در مرحلۀ اول، نيازمند كسب شناخت كافي از مقاومت بنا، ساختار فضايي بنا، نوع حوادث و همچنين نوع رفتارهاي ذي‌نفعان است تا بتوان متناسب با آن‌ها اقدامات پيشگيري را انجام داد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، كاربردي و از لحاظ روش، توصيفي ـ پيمايشي است كه با هدف شناسايي و تحليل بحران‌ها و مخاطرات كالبدي موجود در بازار تاريخي تبريز بر اساس عوامل ذكر شده و به روش فرايند تحليل سلسله مراتبي صورت گرفته است. تعداد مخاطرات شناسايي شده در اين پژوهش، برابر با 9 مخاطره آسيبرسان به كالبد بازار بوده است كه اين موارد بعد از اولويت‌بندي به سه مخاطره اصلي (زلزله، آتش‌سوزي و تخريب عمدي سازه به وسيله بازاريان) تنزل پيدا كرد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice انجام گرفت. در نهايت با توجه يافته‌هاي پژوهش، پيشنهادهاي كاربردي براي جلوگيري از وقوع بحران ارائه گرديده است.
چكيده لاتين :
Historical markets are one of the most important cultural-historical capitals of any country, reflecting its inhabitants' various aspects of life, and Tabriz Historic Bazaar, the largest indoor brick structure globally and the only commercial-traditional work registered in Iran in the World Heritage List, is no exception. Various natural and human factors have constantly threatened historical markets, and a variety of natural disasters have been placed alongside the threats of human actions as a detrimental factor to historical monuments. The protection of historical monuments requires the acquisition of special knowledge and skills, one of which is the knowledge of crisis management in this type of particular place. The first stage of this knowledge is sufficient knowledge about the historical monument's nature and the behavior of those interested in this monument. Therefore, enough knowledge about the strength, spatial power, type of events, and the types of behaviors of those who share interest so that the appropriate preventive actions are predicted. The present study is applied in terms of purpose and descriptive in terms of method, which has been done to identify and analyze crises and physical hazards in the Tabriz Historic Bazaar based on the mentioned factors and hierarchical analysis process. The number of risk factors identified in this study was 9. These items were reduced to three main hazards (earthquake, fire, and deliberate destruction of the structure by the marketers) after prioritization. Personal data analysis was performed using Expert Choice software. Finally, according to the research findings, practical suggestions for crisis prevention are presented.
