نقش عوامل غير اكتسابي در شكل‌گيري هويّت فردي از ديدگاه ابن سينا

lt; p dir= RTL gt;در حيات انسان عوامل بسياري در شكل­‌گيري هويّت فردي او دخالت مستقيم يا غير مستقيم دارد كه در مجموع، موجب تمايز فرد از ديگران مي­‌شود. در نظام فكري ابن سينا برخي از عوامل هويّت‌ساز مانند ويژگي‌­هاي فيزيولوژيكي، مستقيماً با بدن و برخي ديگر مانند روحيات و خلقيات، مستقيماً با نفس در ارتباط‌اند؛ اما با توجه به رابطۀ تنگاتنگ و دوسويه­‌اي كه ميان نفس و بدن برقرار است، اين عوامل نيز همواره از حالات و ويژگي‌هاي يكديگر متأثرند و در كنار هم در شكل­گيري هويّت فرد نقش ايفا مي‌كنند. هدف نوشتار حاضر اين است كه با روش توصيفي تحليلي ديدگاه ابن­سينا دربارۀ چگونگي تأثير عوامل غير اكتسابي بر شكل‌گيري هويّت فردي انسان را در پنج مقطع مهم حيات، يعني «دوران جنيني»، «زمان تولد تا دوسالگي»، «دو تا پنج‌سالگي»، «شش‌سالگي تا ابتداي نوجواني» و «دوران نوجواني و جواني» واكاوي كند. از ميان اين عوامل، برخي مانند «ماده اوليۀ بدن»، «جنسيت» و «محيط خانواده»، مي‌توانند متأثر از دخالت انسان‌هاي ديگر باشند؛ ولي برخي ديگر مانند «محيط زيست» و «فصول مختلف سال»، عوامل كاملاً طبيعي هستند كه اساس تغيير در آن‌ها خارج از حيطۀ انسان است. اين عوامل كه تأثيرات بلندمدت يا كوتاه‌مدتي در جنبه­‌هاي فيزيولوژيكي، اخلاقي و رفتاري انسان دارند، در مجموع سازندۀ فرديّت او هستند.