تحليل استناد به آيه مباهله در مناظرات رضوي

مناظره با عالمان و دانشمندان مختلف يكي از ويژگي‌هاي عصر امام رضا (ع) است كه آن حضرت با روش‌هاي مختلف و با استناد به منابع مورد قبول طرفين به سؤالات آن‌ها پاسخ داده و حقانيت دين اسلام يا عقايد شيعه را اثبات كرده است. يكي از مناظره‌هاي آن حضرت مربوط به تبيين برترين فضيلت امام علي (ع) در آيات قرآن است كه امام با استناد به آيۀ مباهله(آل‌عمران، 61) به سؤالات مأمون پاسخ داده و وي را در برابر استدلال صواب، به تسليم وادار كرده است. اين مقاله با كمك منابع كتابخانه‌اي و پس از بررسي متون مختلف نقل‌شده از مناظره مأمون و امام رضا(ع) دربارۀ آيۀ مباهله، به تحليل آن پرداخته است و مي‌خواهد به اين سؤالات پاسخ دهد كه اين مناظره در چه منابعي ذكر شده و صحيح‌ترين روايت آن كدام است؟ مباني امام در مناظره چيست و چه نكات نظري و عملي از تحليل متن مناظره به دست مي‌آيد؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد حضرت علي بن موسي‌الرضا (ع) در اين مناظره با ملاحظۀ قراين پيوسته لفظي(واژه‌ها و الفاظ آيه)، قراين پيوسته غيرلفظي(ماجراي تاريخي مباهله) و استفاده از روايات نبوي ناظر به موضوع، بزرگ‌ترين فضيلت قرآني امام علي (ع) را قرار گرفتن نفس آن حضرت به‌ منزلۀ نفس پيامبر در آيۀ مباهله دانسته و به شبهات پاسخ داده است.