نقش اصول اخلاق اسلامي در گذار اعراب از ارزش‌هاي عصر جاهلي به مدنيت اسلام

زمينه و هدف: ظهور اسلام و تأثير اصول اخلاقي و آموزه‌هاي آن بر شكل‌گيري مدنيت اسلامي يكي از نقاط برجسته تاريخ به شمار مي‌رود كه فرايند گذار از عصر جاهليت به دوران مدنيت اسلامي را رقم زده است. از اين منظر، بررسي تأثير اصول اخلاق اسلامي در حيطه اجتماعي، اقتصادي و انساني مي‌تواند زواياي ديگري از كاركرد اخلاق اسلامي را به ما نشان دهد. مواد و روش‌ها: روش مورد استفاده در مقاله حاضر، توصيفي ـ تحليلي است كه با بهره‌گيري از متون ديني به ويژه قرآن كريم، كتب تاريخي و فقهي و همچنين ديدگاه اسلام‌شناسان به بررسي نقش اصول اخلاق اسلامي در گذار اعراب از عصر جاهليت به عصر مدنيت اسلامي پرداخته است. يافته‌ها: اصول اخلاق اسلامي در سه حيطه كرامت انساني كه شامل ارتقاي جايگاه مردان و زنان و برچيدن رسومات خرافي از جمله زنده به گوركردن زنان و تقليل جايگاه آنان به ابزاري جنسي، اصول اخلاق اجتماعي و كنارگذاشتن آداب شرابخواري و نقض حقوق بنيادين انسان، حقوق اقتصادي، شامل حرمت ربا و تأكيد بر اصول اخلاقي، از جمله انفاق به عنوان شاخصه‌هاي مدنيت اسلامي و فراهم كننده گذار اعراب از عصر جاهلي به عصر مدنيت اسلامي است. نتيجه‌گيري: اخلاق اسلامي به عنوان روح زندگي اسلامي به شمار مي‌رود كه در ابعاد اجتماعي، انساني و اقتصادي، شرايط لازم براي گذار اعراب به مدنيت را فراهم نموده است. از اين جهت، مدنيت اسلامي داراي ريشه‌هاي پايداري در فرهنگ عصر جاهليت است كه با نفي برخي از آنان نظير ربا، شرابخواري، بهره‌برداري جنسي از زنان و پذيرش برخي از آنان نظير جوانمردي، مهمان‌نوازي و وفاي به عهد به بسط اصول اخلاق اسلامي پرداخته و شرايط لازم براي گذار اعراب به مدنيت اسلامي را فراهم نموده است.