بررسي نگرش دارالاسلام به اصول حقوق شهروندي

زمينه و هدف: جامعه اسلامي كه درواقع همان كشور و يا سرزمين اسلامي است كه اكثريت آن مسلمان هستند و يا احكام اسلامي در آن غلبه دارند، ارتباط زيادي با حقوق شهروندي دارد. به اين دليل كه اعضاي جامعه اسلامي را شهروندان (مسلمان و غيرمسلمان) تشكيل مي‌دهند كه داراي حقوق خاص خود هستند. پژوهش حاضر درصدد بررسي نگرش جامعه اسلامي به مقوله حقوق شهروندي است. مواد و روش‌ها: روش پژوهش حاضر توصيفي تحليلي است كه با جمع‌آوري اطلاعات از كتب، مقالات، متون ديني و اسنادي نسبت به نگارش موضوع اقدام نموده است. يافته‌ها: جامعه اسلامي اغلب به معناي ترسيم مرزي عقيدتي و يا در صورت امكان، جغرافيايي ميان دنياي اسلام و دنياي كفر است كه البته بر پايه تعاليم رهايي‌بخش اسلام شكل مي‌يابد و حقوق سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي شهروندان اعم از مسلمانان و غيرمسلمانان نيز در آن رعايت مي‌شود. بنابراين مطرح شدن جامعه اسلامي به دليل پياده كردن احكام اسلامي و همزيستي صلح‌آميز بر پايه تعاليم الهي است و تنها به حقوق شهروندان در مرز جغرافيايي نمي‌پردازد. نتيجه‌گيري: جامعه اسلامي گستره نگرش و مرزهاي اسلام را در برابر ساير مكاتب و ايدئولوژي‌ها مشخص مي‌نمايد كه البته نگاه آن به حقوق شهروندي معاصر، نگاهي مثبت و پيشروانه است. نگاه آرمان‌خواهانه و فراسرزميني جامعه اسلامي با رويكرد سلطه‌طلبي سازگار نيست، بلكه پيامي اخلاقي براي احقاق مظلومان و ستمديدگان در سراسر جهان و زندگي توأم با صلح و عدالت است كه امروزه مباني حقوق شهروندي را نيز تشكيل مي‌دهند. فقهاي اسلامي مي‌بايست تلاش نمايند تا در پرتو تحولات معاصر و دوري جستن از اتهامات حقوق بشري در سطح جهان به تشريح احكام اسلامي درباره حقوق شهروندي بپردازند. اين مسأله باعث وحدت جهان اسلام اعم از شيعي و سني مي‌شود و رويكرد واحدي در قبال حقوق شهروندي عرفي ايجاد مي‌نمايد.