تحليل نقش شركت نفتي بي پي در دگرگوني معماري و سبك زندگي در ايران

سبك زندگي ايراني و مظهر آن معماري ايراني طي هزاران سال تكامل يافته ولي از اواخر دوره قاجار به طور بنيادين دگرگون مي‌شود. گرچه عوامل متعددي در اين دگرگوني نقش داشتند اما بي‌شك يكي از مهم‌ترين عوامل فعاليت شركت بي‌پي (مرئي‌ترين جلوه حضور امپراتوري بريتانيا در ايران) در مناطق نفت‌خيز جنوب بود. بي‌پي با مشاوره شركت‌هاي معماري بريتانيايي مانند ويلسون ماسون، كه پيش‌تر سابقه فعاليت در شهرهاي استعماري همچون دهلي نو را داشتند، شركت‌ـ شهرهايي شبه استعماري در ايران پديد آورد كه هيچ ارتباطي با بافت فرهنگي خود نداشتند. همچنين، اين اولين تجربه معماري كوي‌هاي مسكوني مدرن و زندگي شهري با الگوي غربي در ايران بود. در اين پژوهش، با بهره‌گيري از راهبرد تفسيري‌ـ تاريخي و به شيوه پژوهش اسنادي، نقش صنعت نفت و در رأس آن كمپاني بي‌پي، به‌منظور پاسخ به چيستي و چگونگي دگرگوني معماري و سبك زندگي ايراني، مطالعه مي‌شود. در اين تحقيق مشخص مي‌شود كه فعاليت‌ كمپاني بي‌پي در سه پرده، زمينه‌ساز دگرگوني، ابتدا در شهرهاي نفت‌خيز و سپس پايتخت و ديگر شهرها مي‌شود. در پرده اول با تبعيض شديد در امكانات رفاهي كاركنان اروپايي و ايراني، كه نوعي تمنّاي تغيير در ميان ايراني‌ها ايجاد مي‌كند. در پرده دوم، از 1303ش كمپاني اقدام به مدرنيزاسيون گسترده شهرهاي نفتي مي‌كند. در پرده سوم، معماري و شيوه زندگي مدرن در شهرهايي همچون آبادان و مسجدسليمان در ديگر شهرها تقليد مي‌شود؛ تقليدي كه ناشي از تبليغات فراوان است.