ارزيابي كميت و كيفيت نور در سالن هاي مطالعه و عرضۀ راهكارهاي اصلاحي

دريافت نور روز در فضاهاي ساخت انسان‌ در شمار مهم‌ترين عوامل ارتقاي كيفيت زيست در اين محيط‌ها محسوب مي‌گردد. اين عامل در كاربري‌هايي با نيازهاي خاص، مانند سالن‌هاي مطالعه، اهميت دوچندان مي‌يابد. به‌طوركلي كميت و كيفيت دريافت نور روز در يك فضا با استفاده از شاخص‌هاي مختلفي قابل‌ارزيابي است. در اين پژوهش عملكرد بصري سالن‌هاي مطالعه هفت دانشكده دانشگاه شهيد بهشتي در شهر تهران از طريق شبيه‌سازي با نرم‌افزار راديانس ارزيابي و شاخص‌هاي مربوطه محاسبه و سپس اين مقادير با استانداردهاي ملي و بين‌المللي مقايسه شده است. در گام بعد، به منظور بهبود شرايط بصري، راهكارهايي پيشنهاد و در هركدام از فضا‌هاي مورد بررسي، متناسب با نتايج اوليه، اعمال شده و ميزان اثرگذاري هركدام از راهكارها بر بهبود كميت و كيفيت نور روز عرضه گرديده است. در اين مقاله صحت مدل‌هاي شبيه‌سازي، با استفاده از برداشت ميداني، بررسي گرديده و بعد به‌منظور مطالعه ميزان تأثيرات متناظر با هريك از راهكارهاي مورد بررسي در حوزه كفايت و توزيع نور در فضا، آسايش بصري (خيرگي)، و انرژي روشنايي مورد نياز استفاده شده‌اند. درنهايت، بر اساس نتايج به‌دست‌آمده در بخش شبيه‌سازي و هزينه‌هاي به‌كارگيري آن‌ها، راهكارهايي براي هر فضا پيشنهاد شده است. بر اساس ارزيابي اوليه كتابخانه‌هاي مورد بررسي، ، در پنج مورد مشكلْ دريافت نشدن نور كافي در روز و در يك كتابخانه دريافت بيش از حد نور و وجود خيرگي بوده است، يك كتابخانه هم مشكلي در اين زمينه نداشت. مقادير مربوط به توزيع نور روز (UDI3003000) در فضاهاي داراي مشكل در دريافت نور روز، از بازه 6 تا 59٪ در مدل پايه به مقادير 24 تا 100٪ ارتقا يافته است. مؤثرترين راهكارها براي بهبود وضعيت كتابخانه‌ها افزايش و بهبود ضريب بازتاب نور با رنگ‌آميزي مجدد سطوح فضا، اجراي نورگير سقفي، و ارتقاي ضريب عبور نور شيشه‌ها با حفظ و نگه‌داري و يا تغيير شيشه‌هاي فضا بوده است. همچنين مصرف انرژي الكتريكي متناظر با نورپردازي مصنوعي در كتابخانه‌ها از 4 تا 58٪ بهبود داشته است. نتايج اين پژوهش مي‌تواند راهنمايي اجرايي براي ارتقاي عملكرد فضاهاي كتابخانه‌اي از نظر دريافت نور روز، آسايش، و مصرف انرژي روشنايي در فضاهاي كتابخانه‌اي باشد.