تبيين مفهوم شهري شدن مبتني بر تمايز سيتي و اوربان

وضعيت شهري در جهان امروز به‌طور بنيادين دگرگون شده و در پسِ آن، فضاهاي نوين شهري متأثر از شيوه‌هاي جديد شهري شدن (اوربانيزاسيون) تبلور يافته‌اند. وقتي سخني از شهري شدن يا شهرها به ميان آيد، بر پيش‌فرض‌هايي از چيستي شهرها و ماهيت شهري شدن تأكيد مي‌شود. بخش عمده‌اي از گفتمان‌هاي مربوط به شهري شدن با محوريت سيتي بوده‌اند؛ زيرا سيتي را محرك و عليت شهري شدن دانسته‌اند. سخن گفتن در مورد گستره‌هايي با عنوان سيتي بدون فهم اوربان غالباً گمراه‌كننده است؛ زيرا ارتباط و تمايز عميقي بين اين دو مفهوم وجود دارد. اغلب سيتي و اوربان طوري به كار گرفته مي‌شوند كه گويا در هر دو واژه دقيقاً بر يك مفهوم مشابه بدون تفاوت‌هاي فضايي‌ـ زماني تأكيد مي‌شود. درحالي‌كه اين دو مفهوم متفاوت از هم هستند؛ زيرا هركدام با فرايندهاي متفاوتي از دگرگوني و بازتوليد مقياس‌هاي فضايي همخواني دارد. هدف از اين پژوهش،ْ قياس دو مفهوم سيتي و اوربان مبتني بر جايگاه هر كدام در شهري شدن است. بر اين اساس، سعي شده تا خوانشي متناسب براي فهم اين دو پديده عرضه گردد. در اين پژوهش مبتني بر اصول فكري تحليل محتواي كيفي، به تبيين چارچوب مفهومي مؤلفه‌هاي متمايز بين سيتي و اوربان پرداخته شده است. نتيجه پژوهش گوياي آن است كه شهري شدن در چهار سطح مفهومي تبيين گرديده، به‌طوري‌كه در سطح نخست شهرنشيني با محوريت سيتي و اوربان به‌مثابه صفت آن، در سطح دوم با مفهوم شهري شدن و تحول اوربان به اسم، سطح سوم با مفهوم اوربانيزاسيون با محوريت اوربان و تضعيف سيتي، سطح چهارم با مفهوم اوربانيزاسيون و اوربان به‌مثابه اتوپيا يا آرمان بوده است.