تغييرات جمعيت و توزيع فضايي تريپس بلوط Liothrips pragensis (Thy.: Phlaeothripidae) در جنگل‌هاي بلوط شهرستان جوانرود

Population fluctuation and spatial distribution of oak thrips, Liothrips pragensis (Thy.: Phlaeothripidae) in oak forests of Javanrud county

تريپس بلوط، Liothrips pragensis Uzel يكي از گونه ­هاي موجود روي درختان بلوط در جنگل­ هاي زاگرس مي ­باشد. تغييرات جمعيت و توزيع فضايي اين گونه در جنگل­ هاي بلوط شهرستان جوانرود (استان كرمانشاه) در سال 1400 مورد بررسي قرار گرفت. برگ درخت بلوط به عنوان واحد نمونه ­برداري انتخاب شد. نمونه ­برداري­ها هر هفته از پنج منطقه مختلف انجام و براي اين­كار برگ ­هاي درختان بلوط روي يك سيني سفيد پلاستيكي تكانده و سپس، تريپس‌ها با قلم‌موي نرم به لوله اپندورف حاوي الكل اتيليك 75 درصد منتقل شدند. نتايج نشان داد كه فعاليت اين گونه در هر پنج منطقه مورد مطالعه از خرداد ماه آغاز و به ­تدريج از ميزان فعاليت و تراكم آن­ها كاسته شد تا اينكه در شهريور ماه به كم­ترين مقدار خود رسيد. بيش­ترين تراكم جمعيت تريپس بلوط در خرداد ماه و به ­ترتيب با ميانگين 0/56 ± 2/93، 0/47 ± 2/23، 0/34 ± 2/23 و 0/28 ± 0/90 تريپس در واحد نمونه ­برداري در مناطق سفيد برگ، بيله ­اي، چشمه ميران و هلانيه مشاهده شد؛ اما بيش­ترين تراكم تريپس در منطقه حوري ­آباد در تيرماه و با ميانگين 0/43 ± 2/06 تريپس در واحد نمونه ­برداري به دست آمد. نتايج آناليز توزيع فضايي تريپس بلوط بر اساس روش تيلور و آيوائو به‌ترتيب از نوع تصادفي و تجمعي بود. به طور كلي نتايج اين مطالعه نشان داد كه اوج جمعيت تريپس بلوط در خرداد ماه است و بر اساس نيكويي برازش، روش آيوائو براي برآورد توزيع فضايي اين گونه مناسب­تر از روش تيلور ارزيابي شد.

Oak thrips, Liothrips pragensis Uzel is found on oak trees in Zagros forests. In this study, population fluctuation and spatial distribution of this species were investigated in oak forests of Javanrud county (Kermanshah province), in 2021. Oak leaves were selected as the sampling unit. Sampling was performed every week from five different areas, so leaves were shaken on a white plastic tray and thrips specimens with a soft brush were transferred into Eppendorf tubes containing 75% alcohol. The results showed that the activity of oak thrips in all five studied areas was occurred on May and their activity and density gradually decreased until it reached its lowest level in September. The highest population density of oak thrips was observed on May with an average of 2.93 ± 0.56, 2.23 ± 0.47, 2.23 ± 0.34, and 0.90 ± 0.28 thrips per sample unit, in Sefid Barg, Bileei, Cheshme Miran and Helanie areas, respectively. However, the highest density was obtained in Hori Abad region in June with an average of 2.06 ± 0.43 thrips per sampling unit. The results of spatial distribution showed that the spatial distribution of oak thrips based on Taylor’s power law and Iwao’s methods was random and aggregated, respectively. Furthermore, based on goodness of fit, the Iwao’s patchiness method was more suitable than the Taylor’s power law method for estimating the spatial distribution of the pest.