بينامتنيت در مثنوي‌هاي عطار نيشابوري با حديقۀ سنايي

نظريۀ بينامتنيت يكي از رويكردهاي نوين در خوانش و نقد متون است. اين نظريه ابتدا از نشانه‌شناسي فرديناند سوسور مايه گرفت و بـه بررسـي روابـط موجود در بين متون مي‌پردازد. چراكه در هر متني اشاراتي به آثار پيش از آن وجود دارد؛ به‌بيان‌ديگر، متون جديد زاييده متن‌هاي پيش از خود هستند. ژارژ ژنت نظريۀ بينامتنيت را به كمال خود رسانده است. ژنت، بينامتنيت را به سه دسته تقسيم مي‍كند كه در قالب حضور صريح و اعلام‍شده، پنهان و غيرصريح يا ضمني يك متن در متن ديگر، قابل‌بررسي است. در اين مقاله ابتدا حكايات مثنوي‌هاي عطار بر اساس اين نظريه دسته‌بندي‌شده؛ سپس متن پيشين حكايات در حديقۀ سنايي يافت شده و پس‌ازآن خوانش بينامتني حكايات بر اساس نظريۀ بينامتنيت ژنت در اين سه حوزه، همراه با نمونه، تحليل كاربردي و بيان تشابهات و تفاوت‌ها ازنظر حجم مطالب، شخصيت‌ها، اهداف دو نويسنده و نكات بلاغي مطرح‌شده ميان حكايات ارائه شده است. بر اساس اين بررسي يازده مورد در مثنوي‌هاي عطار پيوند بينامتني با حديقۀ سنايي دارند. در اين سه حوزۀ يادشده، يك مورد حكايت از نوع بينامتنيت صريح آشكار است كه از نوع «اقتباس» است. همچنين هشت مورد بينامتنيت تعمديپنهان و دو مورد بينامتنيت ضمني يافت شده است.