واكاوي فقهي نقش مسجدالحرام در نماز طواف

از مسائل مطرح در باب حج، تعيين مكان اداي نماز طواف واجب يا مستحب و نقش مسجدالحرام در آن است. هرچند در وهله اول بديهي مي‌نمايد كه نماز طواف بايد در ظرف مسجدالحرام باشد، منتها در فرض جابه‌جايي مقام ابراهيم(ع) از مكان كنوني به محدوده توسعه‌يافته يا خارج از مسجدالحرام (مثلاً مسعا يا شعب ابي‌طالب) ظرفيت مسجدالحرام در اداي نماز طواف ـ مخصوصاً خلف يا جنب مقام ابراهيم(ع) ـ از مسائلي است كه حكم آن چندان هويدا نيست؛ زيرا تحقيقي موسّع و يكپارچه در اين­ باره صورت نگرفته است. با تكيه بر تحليلِ برآمده از منابع فقهي، موضوعيت داشتن خَلف مقام ابراهيم(ع) براي اداي نماز طوافِ واجبْ حكايت از آن دارد كه اگر مقام ابراهيم(ع) از محدوده كنوني مسجدالحرام به اماكن توسعه‌يافته يا بيرون از آن (در مسعا يا شعب ابي‌طالب) منتقل شود نماز طواف بايد خلف يا جَنب مقام گزارده شود. اين تحقيق با هدف شناخت حدود و ثُغور ادله و تبيين فقهي نقش مسجدالحرام در نماز طواف انجام شده و نيل به اين مَقصد در سايه توصيف و تحليل گزاره‌هاي فقهي با گرد‌اوري داده‌هاي كتابخانه ميسّر است كه نتيجه آن، عدم موضوعيت مسجدالحرام در ظرف اداي نماز طواف واجب در فرض مذكور است.