مفاهيم، اصطلاحات و استعارات عرفان تلفيقي در آثار داعي شيرازي

در اين مقاله كه به بررسي مفاهيم، اصطلاحات و استعارات مكتب ابن عربي اختصاص دارد؛ كوشش شده است تا با تكيه بر آثار شاه داعي شيرازي، يكي از تلفيق گرايان بزرگ ادب فارسي، به بازنگري و بررسي ساختارها و عناصر مكاتب عرفاني در آثار تلفيق گرايان قرن نهم هجري پرداخته شود. بررسي ها نشان مي دهد كه شاه داعي در رسائل و اشعار خويش، به دو جريان صورتگراي عاشقانه و جريان‌هاي معناگراي استدلالياستعاري بعد از ابن عربي توجه بسيار نشان داده و در جهت همگام كردن آن ها با هم تلاشي وافر كرده است. وي علاوه بر شروح وحدتِ وجودي خود بر آثار شبستري و حمويه و مولوي، به تبيين علميِ افكار ابن عربي نيز پرداخته؛ همچنين با بيان اصطلاحات عرفان نظري، موضوع وحدت وجود را به طريقي استدلالي نيز اثبات كرده است. داعي در موارد زيادي از اشعار ديگران، جهت تبيين معاني خود استمداد طلبيده و استدلال و ذوق را به‌گونه‌اي تلفيق ساخته است.