كليدواژه :
سنجش از دور , مناطق بياباني و نيمهبياباني , شاخص NDVI , آلبدو , طبقه‌بندي شي پايه
چكيده فارسي :
هدف اصلي تحقيق حاضر، پهنه‌بندي تمامي عرصه‌هاي منابع طبيعي كشور با اولويت مناطق بياباني و نيمهبياباني با استفاده از شاخص‌ها و معيارهاي قابل استخراج از اطلاعات سنجش از دوري و با بهره‌گيري از تكنيك‌هاي نوين طبقه‌بندي تصاوير ماهواره‌اي است. بر اين اساس، پهنه‌هاي بياباني، نيمهبياباني و اراضي كويري و نمكي كشور به همراه ساير عرصه‌هاي منابع طبيعي (همانند اراضي جنگلي، مرتعي، پهنه‌هاي آبي و اراضي كشاورزي) با استفاده از سري زماني تصاوير ماهواره MODIS و با استخراج شاخص‌ها و پارامترهاي مختلفي همانند آلبدو، شاخص تفاضل نرمال شده گياهي، دماي سطح زمين در طول روز و شب به همراه اختلاف دماي روز و شب مورد بررسي و مطالعه قرار گرفت. در اين روش برخلاف روش‌هاي كلاسيك طبقه‌بندي كه تنها بر استفاده از يك تصوير ماهواره‌اي و ويژگي‌هايي همانند تراكم پوشش گياهي و يا دماي سطح زمين استوار هستند، نحوه رفتار پوشش‌هاي مختلف منابع طبيعي در گذر زمان در شاخص‌ها و معيارهاي قابل استخراج از تصاوير ماهواره‌اي مورد بررسي قرار خواهد گرفت. بر اين اساس، رفتار زماني هر كدام از عرصه‌هاي منابع طبيعي ياد شده در طول سال 2019 ميلادي با استفاده از معيارهاي سنجش از دوري نام برده شده مورد بررسي و تحليل قرار گرفت. جهت طبقه‌بندي كشور با استفاده از شاخص‌هاي ياد شده، از روش طبقه‌بندي شي پايه و با بهره‌گيري از تكنيك كمترين فاصله بر اساس منطق فازي استفاده گرديد. بر اساس نتايج بدست آمده مي‌توان عنوان كرد به ترتيب در حدود 2/41، 8/14 و 9/3 درصد از مساحت كشور (مجموعاً در حدود 60 درصد از خاك كشور) به توسط اراضي بياباني، نيمهبياباني و نمك‌زارها پوشيده شده است كه با لحاظ نمودن درصد مساحت اراضي كوهستاني سنگلاخي (3/11 درصد) مي‌توان عنوان كرد كه در حدود 2/71 درصد از خاك كشور فاقد شرايط زيستي (لم‌يزرع) مناسب براي فعاليت‌هاي كشاورزي و يا موارد مشابه با آن هستند. برطبق انتظار، اراضي بياباني و نيمهبياباني در مناطق مركزي، شرقي، جنوب شرقي و جنوبي كشور تمركز يافته است و در مناطق شمالي، شمال غربي و غربي كشور هيچ نشانه‌اي از چنين مناطقي يافت نگرديد.
چكيده لاتين :
The main objective of the present study is to delineate all-natural resources of Iran with the priority of desert and semi-desert areas using indicators and criteria extracted from remote sensing data and new satellite image classification techniques. Accordingly, desert, semi-desert, and salinity areas of Iran in conjunction with other natural resources areas (such as forests, rangelands, water bodies, and farmlands) were studied using time-series MODIS satellite images and different indices and parameters such as Albedo, NDVI, and surface temperature during day and night along with the temperature difference between day and night. Here, unlike the classical classification methods, based on using one-single satellite image and features such as vegetation density or surface temperature, the behavior of different natural resources over time, extracted from satellite images, was analyzed. Accordingly, the temporal behavior of each of the mentioned natural resource areas during 2019 was studied and analyzed using the remote sensing criteria. The basic object classification method was used to classify the country using the mentioned indicators using the least distance technique based on fuzzy logic. Based on results, about 41.2%, 14.8%, and 3.9% of Iran (totally about 60% of Iran) are classified as desert, semi-desert, and salty areas, respectively. By considering the percentage of rocky mountainous areas (11.3%), about 71.2% of Iran has no biological conditions (unsuitable for agricultural activities). As expected, desert and semi-desert areas are concentrated in central, eastern, southeastern, and southern regions of Iran, and no signs of such areas are found in the northern, northwestern, and western of the country.
