موانع مشاركت جوامع محلي در پروژه كشت گياهان دارويي اراضي شيب‌دار حوزه آبخيز چهل چاي شهرستان مينودشت

Barriers to participation of local communities in the project of cultivation of medicinal plants on sloping lands of Chehel Chay watershed in Minoodasht County

توسعه كشت گياهان دارويي در اراضي شيب‌دار مبتني بر مشاركت مردمي، نقش مهمي در بهبود بهره­وري زمين، وضعيت اشتغال و معيشت جوامع دارد. اين تحقيق با هدف بررسي موانع مشاركت جوامع محلي در پروژه كشت گياهان دارويي در اراضي شيب‌دار حوزه‌ آبخيز چهل چاي شهرستان مينودشت انجام شد. پژوهش توصيفي و از نوع پيمايشي بود. جامعه آماري 350 نفر از جوامع محلي ساكن در حوزه آبخيز بودند كه با استفاده از جدول كرجسي و مورگان و روش نمونه‌گيري تصادفي با انتساب، 184 نفر از آنان به‌عنوان نمونه تحقيق انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه بود كه روايي آن توسط كارشناسان تأييد شد و پايايي آن نيز از طريق محاسبه آلفاي كرونباخ به ميزان به ترتيب 74/0، 79/0 و 89/0 براي موانع اجتماعي، اقتصادي و سازماني به دست آمد. داده­ها با نرم­افزار SPSS19 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج آزمون اسپيرمن نشان دهنده رابطه مثبت و معني‌دار موانع سازماني مشاركت با متغيرهاي تعداد سال اشتغال به كشاورزي، ساعات گوش دادن به راديو و تماشاي تلويزيون در طول روز و رابطه منفي و معني­دار با متغيرهاي تعداد مسافرت پاسخگويان به شهر در ماه، ميزان ارتباط پاسخگويان با مروجان در ماه و تعداد گياه دارويي كشت شده توسط پاسخگويان بود. همچنين نتايج آزمون فريدمن نشان دهنده اهميت بيشتر موانع سازماني در عدم مشاركت پاسخگويان در پروژه كشت گياهان دارويي بود. توجه به آموزش كشت گياهان دارويي به جوامع محلي، ارتباط و تعامل بيشتر مروجان با آنان، تاًمين نهاده­ها و ايجاد بازار فروش مناسب براي گياهان دارويي پيشنهاد مي­گردد.

The development of the cultivation of medicinal plants in sloping lands based on public participation has an important role in improving land productivity, employment status, and livelihood of communities. The aim of this study was to investigate the barriers to the participation of local communities in the project of cultivation of medicinal plants in the sloping lands of Chehel Chay watershed in Minoodasht County. The research was descriptive and survey. The statistical population was 350 people from local communities living in the watershed. Using Krejcie and Morgan's table and random sampling method with assignment, 184 of them were selected as the research sample. The data collection tool was a questionnaire whose validity was confirmed by experts and its reliability was obtained by calculating Cronbach's alpha at the rates of 0.74, 0.79, and 0.89 for social, economic, and organizational barriers, respectively. Data were analyzed using SPSS19 software. The results of the Spearman test showed a positive and significant relationship between organizational barriers to participation with the variables of the number of years of employment in agriculture, hours of listening to the radio and watching TV during the day, and negative and significant relationship with variables of the number of respondents traveling to the city per month, the relationship between respondents and extension worker per month and the number of medicinal plants cultivated by respondents. Also, the results of the Friedman test showed the importance of organizational barriers in the non-participation of respondents in the project of cultivation of medicinal plants. It is recommended to pay attention to teaching the cultivation of medicinal plants to local communities, more communication, and interaction of extension workers with them, providing inputs and creating a suitable market for medicinal plants.