بررسي تطبيقي «ديوان شوخ» از ابوالقاسم حالت و «بدوي سرخ پوست» از محمد ماغوط

ادبيات همواره يكي از ابزارهاي مهم نقد در جوامع بوده است و اديبان و نويسندگان آن را به صورت غير مستقيم و نمادين به ‌كار برده‌اند. يكي از روش‌هايي كه اديبان براي بيان مشكلات اجتماعي و همدردي با مردم از آن بهره مي‌جويند، طنز است. طنز سياه خنده‌اي است آميخته به درد كه از درون فرد عاصي براي مقابله با عقايد و رفتارهاي سياسي و اجتماعي رايج و نادرست برمي‌آيد. اشعار ابوالقاسم حالت و محمد ماغوط سرشار از اين نوع طنز است كه آن را براي بيان مشكلاتي چون فقر، دخالت بيگانان و... استفاده كرده‌اند. اما ماغوط طنز سياه را در مفهومي گسترده‌تر به كار برده و به موضوعاتي چون جنگ، زندان، و مسائل دنياي عرب نيز پرداخته است. اين دو شاعر از تكنيك‌هايي چون تناقض، تحقير، و كوچك‌نمايي استفاده كرده‌اند. اما در عين حال از عبارات و واژگاني استفاده نكرده‌اند كه منافي اخلاق و فرهنگ باشد. شرايط متفاوت فردي و اجتماعي اين دو شاعر باعث شده كه لحن كلام حالت ملايم و گزندگي كلام ماغوط بيش‌تر باشد.