تأثير منابع مختلف كودي و تراكم كاشت بر صفات مورفولوژيك و محتوي رنگدانه‌هاي فتوسنتزي اسفرزه (Plantago ovata Forsk)

به‌منظور بررسي اثر تراكم كاشت و مصرف كودهاي دامي و شيميايي بر خصوصيات رشدي و محتوي كلروفيل گياه دارويي اسفرزه (Plantago ovata Forsk) آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي سرايان در بهار و تابستان سال 1396، به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل تراكم گياهي (20، 40 و 60 بوته در متر مربع) و مصرف منفرد يا تلفيقي منابع كودي (40 تن در هكتار كود دامي (كود گاوي)، 40 كيلوگرم در هكتار كود شيميايي از منبع كود كامل NPK،40 تن كود دامي +20 كيلوگرم كود شيميايي، 20 تن كود دامي +40 كيلوگرم در هكتار كود شيميايي به همراه تيمار عدم مصرف كود به‌عنوان تيمار شاهد) بودند. صفات اندازه‌گيري شده شامل ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، عملكرد تك‌بوته، عملكرد بيولوژيك، عملكرد بذر، شاخص برداشت، شاخص سبزينگي (عدد SPAD) و محتوي كلروفيل (a، b و كل) و كاروتنوئيد برگ بودند. اثر تراكم گياهي روي وزن خشك بوته، عملكرد بيولوژيك، عملكرد بذر و محتوي كلروفيل b معني‌دار بود. بيشترين عملكرد بيولوژيك و بذر (به‌ترتيب 2080 و 806.6 كيلوگرم در هكتار) از تراكم كاشت 60 بوته در مترمربع و بيشترين محتوي كلروفيل برگ از تراكم 20 بوته در مترمربع به‌دست آمد. اثر كاربرد كودهاي دامي و شيميايي در مورد همه صفات به‌جز وزن خشك تك‌بوته و اثر متقابل تيمارهاي آزمايشي در مورد تمامي شاخص‌هاي مورد بررسي در سطح آماري پنج درصد غيرمعني‌دار بود. از آن‌جايي‌كه در بين تيمارهاي كودي بالاترين عملكرد دانه از تيمار 40 تن در هكتار كود دامي به‌دست آمد مي‌توان بيان كرد كه گياه اسفرزه سازگاري مناسبي به سيستم‌هاي زراعي كم‌نهاده (به لحاظ استفاده از كودهاي شيميايي) دارد.