روايت‌شناسي داستان‌هاي معاصر بر اساس الگوي روايت‌گري سيمپسون (با نگاهي به آثار جلال آل ‌احمد، غلامحسين ساعدي و محمود دولت‌آبادي)

اين مقاله، بر اساس مدل پيشنهادي سيمپسون 1993 م. به واكاوي ديدگاه روايت‌گري در داستان‌هاي سه نويسندۀ معاصر پرداخته است ـ كه در اين الگو، روايت و زاويۀ ديد از ديدگاه زبان‌شناختي بررسي مي‌شود. او چهار ديدگاه اصلي زماني، مكاني، روان‌شناختي و ايدئولوژيكي را مطرح كرده است و با تحليل موضع راوي، به ديدگاه ايدئولوژيكي نويسنده مي‌پردازد. اين پژوهش سعي دارد به روش توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از الگوي مورد نظر و تطبيق آن با سه داستان از سه نويسندۀ مورد نظر، اندازه و شيوۀ استفادۀ اين نويسندگان از هر‌‌يك از اين ديدگاه‌ها، جايگاه راوي و نقش او را در پيشبرد داستان‌ها و درنهايت، ديدگاه ايدئولوژيكي آن‌ها را در داستان مشخص كند. در اين پژوهش، داده‌ها بر مبناي ابزارهاي مطرح‌شده در نظريۀ سيمپسون ارزيابي مي‌شود. راوي در داستان آل احمد، از نوع اول‌شخص و در داستان‌هاي ساعدي و دولت‌آبادي، از نوع سوم شخص بازتابگر است كه افكار و احساسات دروني شخصيت اول داستان را شرح مي‌دهد. وجهيت غالب در داستان‌ها مثبت است كه نشان از ديدگاه مطمئن راوي دربارۀ موضوعات داستان است. در قسمتي از داستان دولت‌آبادي شاهد وجهيت منفي هستيم كه ابهام و ترديد راوي را نشان مي‌دهد. بررسي اين سه داستان از سه نويسنده ـ كه دغدغه‌هاي فرمي و محتوايي متفاوت و مختلفي را در عرصۀ نويسندگي دارند ـ مي‌تواند تفاوت‌هاي سبك نويسندگان را بر مبناي تحليل شيوه‌هاي روايي آن‌ها نشان دهد.