ارائۀ سيستم هشدار اوليۀ بيابان‌زايي مبتني بر معيار اقليم و آب زيرزميني منطقۀ موردمطالعه: شهرستان آق‌قلا و گميشان

امروزه بيابان‌زايي به عنوان يكي از اشكال عمده تخريب محيط زيست و يك مشكل فراگير و بسيار جدي در سراسر جهان شناخته شده است. در اين تحقيق نخست روند بيابان‌زايي با استفاده از 3 شاخص اقليم و 4 شاخص آب زيرزميني در قالب مدل مدالوس در يك دوره 20 ساله(1396-1387) در غرب استان گلستان با هدف ارائه سيستم هشدار بيابان‌زايي مورد ارزيابي قرار گرفته و بيابان‌زايي در دو دوره 10 ساله مورد مقايسه قرار گرفت. سپس با تعيين حدود آستانه‌اي براي شاخص‌هاي تاثير‌گذار در روند بيابان‌زايي منطقه، سيستم هشدار اوليه بيابان‌زايي بر پايه 4 شاخص ارائه شد. نتايج بدست آمده از بررسي روند تغييرات شاخص‌ها نشان داد كه به ترتيب شاخص‌هاي خشكي(162)، كل مواد محلول(147)، هدايت الكتريكي(145) و عمق آب زيرزميني (127) بيشترين تاثير را در بيابان‌زايي منطقه داشته‌اند. نقشه‌هاي هشدار بيابان‌زايي نشان از روند افزايشي غربي – شرقي شاخص‌هاي خشكي، كل مواد محلول و هدايت الكتريكي در منطقه داشته و شاخص عمق آب زيرزميني نيز در نواحي مركزي بيشترين محدوده هشدار را در بر گرفته‌اند. با توجه به نتايج بدست آمده از پايش شاخص‌هاي بيابان‌زايي، شاخص هدايت الكتريكي طي سال‌هاي 78 ، 80 ، 83 تا 86 و 88 ، شاخص كل مواد محلول سال‌هاي 77،78،80،83، 85 و 86، شاخص عمق آب زيرزميني سال‌هاي80،81،85،87 و 93 و در نهايت شاخص خشكي طي سال‌هاي 78 تا 82، 85 تا 87 ، 90 ، 93،94 و 96 در محدوده هشدار قرار گرفته است. كاربري‌هاي اراضي آبي، ديم و تالاب‌ها در شرق منطقه تحت تاثير هشدار بيابان‌زايي قرار گرفته لذا پيشنهاد ميشود جهت مديريت بهتر اين اراضي، آستانه‌هاي تعيين شده در اين تحقيق مبناي كار قرار داده شود.