پاندمي فضاي مجازي و ايدۀ مقاومت

ظهور دنياي مجازي در دوران معاصر، تحولي عظيم در گستره زندگي انسان‌ها به‌وجود آورد و به‌دنبال آن، شكل‌گيري شبكه‌هاي مجازي، نوع نويني از زندگي را شكل داد كه حاصل آن، پديداري دنياي مجازي به‌عنوان ساحت بديل زندگي در دنياي واقعي بود. اين دنيا، متضمن تأسيس اجتماعات جديدي است كه اعضاي آن، وراي مرزهاي مرسوم سياسي، فرهنگي و جغرافيايي در كنار يكديگر قرار مي‌گيرند و بنا به ماهيت شبكه‌ها، همزمان در اجتماعات مختلفي عضويت دارند. نحوۀ سامان‌يابي اين اجتماعات نيز با گونه‌هاي كلاسيك تشكيل اجتماعات متفاوت است و مؤسسان هر ساحتي در فضاي مجازي مي‌توانند قواعدي خودبنياد را براي آن ترسيم نمايند و به‌اجبار بر همگان اعمال كنند. در واقع مؤسسان اين شبكه‌ها در مقام لوياتان‌هايي خودمختار عمل مي‌كنند كه با توجه به موقعيت مؤسس خود در تشكيل اجتماع، حتي در قراردادي متقابل با اعضا قرار نمي‌گيرند و قوانين و مقررات تعيين‌شده از سوي آنها براي هرگونه عضويت و حيات‌يابي در آن شبكه‌ها، الزامي و پيشيني است. اين امر به شكل‌گيري وضعيتي استثنايي رهنمون مي‌شود كه حاكم را در موضع قادر مطلق قرار مي‌دهد و عضويت در آن، بر پايه ميل عمومي افراد (و نه ضرورت عضويت در جامعه) رخ مي‌دهد. پژوهش حاضر با بررسي ابعاد مختلف شكل‌گيري اين اجتماعات، بر آن است كه ضمن تبيين فرايند فكري و فلسفي تأسيس اين جوامع، راهكارهاي تحديد قدرت و اجازۀ مشاركت عمومي در سامان‌يابي آنها را بررسي نمايد.