تبيين جايگاه رئيس‌جمهور در قانون اساسي از منظر كارآمدي نهادهاي سياسي در ج. ا. ايران

نهادهاي سياسي در پرتو تحول انديشه و نظريه‌هاي سياسي مي‌توانند امكانات و محدوديت‌هاي جديد را نشان دهند. رئيس‌جمهور در قانون اساسي كشورمان، جايگاه مهم و تعيين كننده‌اي دارد كه برآمده از رأي مستقيم مردم، تنفيذ مقام رهبري، نمايندگي حاكميت ملي ايران در نسبت با ساير كشورها و چهرۀ نمادين ملي است. امروزه كه از قدرت دولت‌ها و حكومت‌ها فروكاسته شده و در عوض مسئوليت‌هاي انساني و فردي در قلمروهاي مختلف جامعه، سياست و اقتصاد و در مسايل مشترك بشري برجسته شده است، جايگاه رئيس‌جمهور نيز بر اساس خوانش‌هاي تازه، واجد چنين ظرفيت‌هايي مي‌شود. پرسش اين پژوهش اين بود كه نقش و جايگاه رئيس‌جمهور در قانون اساسي با توجه به شاخص‌هاي كارآمدي چيست و چگونه مي‌توان اين جايگاه را در عمل ارتقا داد تا كارآمدي نيز درجه بالاتري را تجربه كند. جايگاه رئيس‌جمهور در اين مقاله با هدف شناخت و تبيين امكانات جديد عمل سياسي مطالعه مي‌شود. اين موضوع بر مبناي مؤلفه‌هاي كارآمدي و درون نظريۀ نهادگراي هنجاري بررسي مي شود. يافته‌هاي اين بررسي نشان مي‌دهد كه وجه عامليتي و انساني رئيس‌جمهور كه در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و به ويژه در سوگندنامه او و در ارتباطش با مردم و افكار عمومي برجسته مي‌شود، بر جنبه ساختاري و سازماني آن غلبه دارد و از اين منظر مي‌تواند ابعادي از اهميت جايگاه رئيس‌جمهور را آشكار نمايد.