مطالعه تطبيقي تاثير فرهنگ و اقليم در شكل گيري خانه هاي قاجاريه دو بوم فرهنگ شيراز و كاشان

بيان مساله: از ميان عوامل متعدد موثر در طراحي خانه‌‌هاي سنتي ايران، اقليم و فرهنگ هر دو نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌كرده‌اند. امروزه توجه‌ كمتر به اين دو مقوله مشكلاتي را در تامين آسايش جسمي و فكري بوجود آورده و باعث پديدآمدن شكل‌هاي متفاوتي از خانه‌هاي ايراني بدون وابستگي به هويت ‌بومي و فرهنگي شده است. تمايزات بوم فرهنگي خانه‌ها با بررسي‌هاي تطبيقي بهتر آشكار مي‌‌شوند. اين تحقيق دو بوم فرهنگ مطرح و مشهور ايراني از پهنه اقليمي گرم و خشك (بياباني و نيمه‌بياباني) كه دو سبك و مكتب متمايز خانه‌‌سازي را با توجه به تفاوت‌هاي اقليمي و فرهنگي در تاريخ معماري ايران ايجاد كرده‌اند، مورد بررسي قرار‌مي‌‌دهد.سوال تحقيق: اصلي‌ترين تفاوت‌هاي كالبدي در خانه‌سازي دو شهر شيراز و كاشان در دوره قاجاريه چيستند‌؟ و چطور مي‌توان تفاوت‌هاي مذكور را براساس مباني بوم‌فرهنگي اين دو شهر تفسير كرد؟اهداف تحقيق: در صورتيكه چگونگي تاثير‌پذيري خانه‌هاي قاجاريه شيراز و كاشان از عوامل اقليمي و فرهنگي متمايز روشن‌تر گردد و با به جريان انداختن اين مولفه‌هاي رها شده و معاصر‌سازي آن‌ها، مي‌توان مبنايي براي طراحي بوم‌ فرهنگي امروز، در شهر‌هاي مختلف ايران پديد آورد.روش تحقيق: در اين پژوهش كه بخشي از يك تحقيق كيفي كاربردي جامع‌تر است و ماهيتي تفسيري تاريخي، تطبيقي و پديدار شناسانه دارد، از مطالعات كتابخانه‌‌اي و ميداني در كنار هم استفاده شده ‌‌است.مهم‌ترين يافته‌ها و نتيجه‌گيري تحقيق: يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه مهمترين تفاوت‌ها در مساحت، ارتفاع اتاق‌‌ها، ساماندهي فضا‌هاي باز و بسته، نوع تزيينات و ... است به طوريكه در كاشان مساحت و ارتفاع اتاق‌ها بيشتر و در شيراز كمتر است. در كاشان در مقايسه با شيراز سلسله مراتب فضايي نيز بيشتر است. علاوه بر توجيهات آسايش اقليمي و تاثير ميزان رطوبت به عنوان يكي از مهمترين اجزاي آن، براي تمايزات فوق مي‌توان، از تفاوت‌هاي فرهنگي، صفاتي و مزاج شناسي مردم‌كاشان در مقايسه با مردم‌ شيراز نام برد كه نمود اين تفاوت‌‌ها در تزيينات نما، مساحت خانه‌ها و ... قابل تفسير است.