درك زيبايي شناسي بصري احجام و توده هاي ساختماني از ديدگاه ساكنان منطقه 2 شهر تهران

بيان مساله: ديدها و منظره‌هاي شهر تهران، در مقياس‌هاي گوناگون، از ديدگاه زيبايي‌‌شناسي بصري، فاقد تركيب‌هاي هماهنگ و نظاممند هستند. فارغ از پوشش‌هاي گياهي، عناصر مربوط به رفت‌و‌آمدها، تاسيسات و تجهيزات شهري و...، شايد سهم زيادي از اين آشفتگي‌ها و ناهماهنگي‌ها در چهره شهر، مربوط به نوع طراحي و تركيب توده و حجم‌هاي ساختمان‌ها باشد. سوال تحقيق: با توجه به اين كه چشم آموزش‌‌ديده در زمينه معماري و شهرسازي، تصوري نازيبا و ناخوشايند از تركيب اين توده‌هاي ساختماني دارد، اين پرسش مطرح مي‌شود كه طراحان و ساكنان امروز، جنبه زيبايي و مطلوبيت فرم و ظاهر ساختمان‌هاي شهر و تركيب آن‌ها را چگونه مي‌بينند؟ آنان چه معيارها و ارزش‌هايي در سر دارند كه نمود و جلوه بيروني آن‌ها، در بازخواني توده‌ها، فرم‌هاي ساختماني كنوني متجسم مي‌شود؟ اهداف تحقيق: مقاله حاضر براي پاسخ به پرسش‌هاي فوق و به‌دنبال بررسي چگونگي درك زيباشناسي بصري، به كندوكاو در مسائل عيني و ذهني گروهي از ساكنان منطقه2 شهر تهران، مي‌پردازد، تا از اين طريق بتواند نحوه و نوع درك و تجربه آنان را نسبت به ويژگي‌هاي بصري احجام و توده‌هاي ساختماني محيط زندگي‌شان دريابد؛ به‌‌عبارت ديگر هدف اين مقاله، دستيابي به عوامل موثر بر درك زيباشناسانه ساكنان شهر (منطقه2 تهران) نسبت به ساختمان‌هاي محيط زندگي خود، مي‌باشد. روش تحقيق: اين مطالعه با روش پژوهش نظريه زمينه‌اي انجام مي‌گيرد. نظريه زمينه‌اى، بر اساس روش استقرايى پيش مي‌رود و بهجاى آزمون نظريه‌هاى موجود، پژوهش را با زمينه مطالعاتى شروع مى‌كند. در روش زمينه‌اي با كشف مفاهيم و مقوله‌ها و ارتباط ميان آن‌ها، مدلي زمينه‌اي كه در اين پژوهش نشان‌دهنده چگونگي درك و تجربه ساكنان نسبت به زيبايي‌شناسي بصري محيط زندگي‌شان هست، به‌دست مي‌آيد. مهم‌ترين يافته‌ها و نتيجه‌گيري تحقيق: در جريان تعاملات ذهني ساكنان منطقه2 شهر تهران و در بستر سه مقوله علّي/ شرايطي ( مديريت شهري سوداگرا ، سرگرداني ميان حفاظت تا تغيير بافت شهري ، ناپايداري خواسته‌ها و شرايط ساكنان )، و در ارتباط با شش مقوله تعاملي و دو مقوله اصلي‌تر ( بي‌نظمي‌ها و بدتركيبي‌هاي بصري و كمبود فضاي باز و ازدياد تراكم‌ها )، و با دو مقوله پيامدي ( فراموشي زمان حال محيط زندگي و قطع ارتباط با محيط زندگي )، مفهوم درك نامطلوبي بصري از شهر به عنوان پديده هسته اين مدل، مشخص مي‌شود. همچنين مقايسه تطبيقي ميان نتايج برآمده از مطالعات ميداني و مطالعات نظري پژوهش نشان مي‌دهد كه مفاهيم مورد‌ اشاره هر دو دسته، بسيار به‌هم نزديك هستند و تقريبا يكديگر را پوشش مي‌دهند.