ارزيابي مباني انسان‌شناختي ترواده بوديسم بر اساس مباني حكمت متعاليه

شناخت انسان همواره محل توجه مكاتب مختلف ديني، فلسفي و عرفاني بوده است. امروزه انديشمندان به آيين‌هاي عرفاني بدون شريعت، مانند آيين بودا، توجه دارند و از آن استقبال مي‌كنند. ترواده‌ بوديسم نيز به عنوان قرائتي سنتي از آموزه‌هاي بودا، با نگاه فلسفي و عرفاني انسان را تحليل مي‌كند. تأمل در مباني انسان‌شناختي بوديسم شناخت ما از انسان در اين آيين را عميق‌تر خواهد كرد. بدين‌منظور پژوهش حاضر ضمن معرفي مباني انسان‌شناختي ترواده ‌بوديسم، در صدد است آن را بر اساس مباني حكمت متعاليه ارزيابي كند. اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي‌تحليلي در نهايت به اين نتيجه مي‌رسد كه انسان‌شناسي بوديسم از جهاتي ناقص است و به برخي از پرسش‌ها درباره مبدأ هستي و فلسفه وجودي انسان پاسخ نمي‌دهد. بودا با انكار خدا و معرفي انسان به عنوان برترين موجود عالم و همچنين با انكار نفس ثابت، ماهيت انسان را چيزي جز تركيبي از پنج بخش، يعني بدن فيزيكي، احساس، ادراك، نمودهاي رواني، و دانستگي نمي‌داند و آنچه به عنوان يك فرد تجربه مي‌شود چيزي جز فرآيند شدن نيست. در انسان‌شناسي ترواده بوديسم انسان موجودي است كه به سبب تولدهاي مكرر در زنجيره سمساره گرفتار آمده و با پيوستن به نيروانا به رهايي مي‌رسد.