تاثير تكانه هاي داخلي و خارجي بر صنعتي شدن اقتصاد ايران

هدف همه اقتصادهاي جهان توسعه اقتصادي است. بسياري از كشورهاي توسعه‏يافته توسعه اقتصادي را از طريق بخش صنعت تجربه كرده‌اند. در سال‌هاي اخير شاهد جرياني فزاينده در ميان كشورهاي كمتر توسعه‌يافته براي صنعتي شدن بوده‌ايم. به همين دليل است كه بحث «صنعتي شدن» موضوع مهمي در نوشته‌هاي توسعه اقتصادي هست. صنعتي شدن عامل اساسي توسعه اقتصادي كشورهاي پيشرفته بوده است و صنعتي شدن پيوندهاي عميقي با مسئله توسعه‌يافتگي و عقب‌ماندگي دارد. هدف از اين پژوهش بررسي تأثير شوك‏هاي ساختاري تورم، قيمت نفت، شاخص قيمت جهاني، نرخ بهره، حجم پول، نرخ ارز و توليد كل بر توليد صنعتي بر اساس داده‏هاي فصلي (1395-1370) و برآورد ميزان شدت اثر هركدام بر صنعتي شدن، با استفاده از مدل خودرگرسيون‏برداري‏ساختاري (svar) مي‏باشد. داده‏هاي تحقيق  از پايگاه‏هاي داده‏ي بانك جهاني، بانك مركزي، مجله‏ي نماگرهاي اقتصادي، مركز آمار ايران و اپك استخراج گرديده‏اند. ابتدا تأثير شوك ساختاري متغيرها بر توليد صنعتي برآورد شده است و در ادامه جدول تجزيه واريانس آورده شده است. نتايج تحقيق نشان داد كه شوك قيمت نفت بر بخش صنعت، در ابتدا توليد بخش صنعتي را افزايش مي‏دهد كه مي‏تواند به علت سياست‏هاي انبساطي باشد، منتهي در بلندمدت تعديل و خنثي مي‏شود. ساير شوك‏ها نيز باعث ايجاد تلاطم در توليد بخش صنعتي مي‏شوند كه همانند شوك قيمت نفت، امواج ميرايي ايجاد مي‏كنند. جدول تجزيه‏ي واريانس توليد بخش صنعت نشان مي‏دهد در درجه‏ي اول توضيح‏دهندگي توليد بخش صنعت، مقادير پيشين توليد بخش صنعت است و با 41 درصد علت تغييرات، در جايگاه دوم و سوم بيشترين دلايل توضيح‏دهندگي را مي‏توان شوك‏هاي حاصله از قيمت‏هاي جهاني و نرخ بهره را به ترتيب با 39 و 13 درصد علت تغييرات نام برد. در جايگاه چهارم توليد كل با 4 درصد علت تغييرات است، ساير متغيرها مقادير اندكي از علت تغييرات در بلندمدت را توضيح مي‏دهند. نتايج نشان داد كه متغيرهاي قيمت‏هاي جهاني و نرخ بهره، بيشترين تأثيرات را براي افزايش توليدات بخش صنعت دارند و با توجه به اينكه نرخ بهره يكي از ابزارهاي پولي است، لذا عملاً بانك مركزي مي‏تواند هدف رسيدن به رشد حداكثري توليدات صنعتي را نيز دنبال كند.