پديد آورندگان :
افشاري، حسين دانشگاه كاشان - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه علوم و مهندسي آبخيزداري , قضاوي، رضا دانشگاه كاشان - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه علوم و مهندسي آبخيزداري , دخاني، سيامك دانشگاه كاشان - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه علوم و مهندسي آبخيزداري
كليدواژه :
آب جايگزين , آبخيزداري شهري , مديريت استراتژيك , بازيافت آب , روش دلفي
چكيده فارسي :
كمبود و محدوديت تأمين منابع آب در مناطق خشك و نيمه‌خشك، شناسايي منابع جايگزين و بهره‌برداري مجدد از آن با رعايت ملاحظات زيست‌محيطي را ضروري ساخته است. ايده استفاده از رواناب‌ها يك فلسفه و رويكرد مديريتي تطبيقي به‌منظور متعادل كردن اقدامات براي ارائه پايدار خدمات آب و مديريت خطرات مربوط به شرايط بحراني است. تحقيق حاضر به‌منظور طراحي مدل مناسب مديريت منابع آبي با رويكرد مديريت بحران انجام پذيرفته است. در اين مطالعه براي تعيين شاخص‌ها و ابعاد مدل مديريت منابع آبي با رويكرد مديريت بحران از روش دلفي بر اساس مراحل سه گانه اشميت و همكاران استفاده شد. براي انجام اين پژوهش، پس از تعيين تخصص‌هاي مورد نياز، اعضاي پانل دلفي در سه مرحله و با استفاده از روش‌هاي نمونه‌گيري تصادفي، شناسايي و انتخاب شدند. جامعه آماري تحقيق را در مرحله دلفي اساتيد دانشگاه با تخصص منابع آب و آبخيزداري و كارشناسان پدافند غيرعامل سازمان آب تشكيل دادند. در ابتدا اعضاي پانل بر اساس استنباط خود از مدل، گويه‌هايي را مشخص كردند و بعد از حذف موارد تكراري تعداد 43 نوع گويه باقي ماند. از بين 43 گويه باقي مانده، گويه‌هاي با ضريب اهميت ضعيف و متوسط حذف شدند و در نهايت 36 گويه در تحليل ماندند. مدل نهايي مديريت منابع آبي با رويكرد مديريت بحران بر اساس نظر خبرگان با گويه مورد تأييد قرار گرفت. بر اساس يافته‌هاي تحقيق، گويه "طراحي سيستم‌هاي جمع‌آوري آب باران و تعبيه مخازن در بخش‌هاي مختلف شهر و مخازن منتهي به پشت بام هر خانه براي استفاده در شرايط بحراني و اخلال در سيستم آبرساني سراسري" با ميانگين 4/94 در رتبه اول، و گويه "وجود حسگرها در قسمت‌هاي مختلف تونل‌هاي تأسيساتي عبور لوله‌هاي آب" با ميانگين 2/10 در رتبه سي و سوم قرار گرفتند. درنهايت گويه‌هاي مشخص شده توسط پنل اعضاي دلفي در زمينه مديريت منابع آب در شرايط بحراني، در چهار شاخص كلي مقاوم‌سازي، ايمني، فرهنگ‌سازي و برنامه‌ريزي طبقه‌بندي شد. به‌طور كلي لازم است تا مسئولين منابع آب شهري و همچنين مديريت بحران در جهت آمادگي براي شرايط بحران و همچنين استفاده صحيح، اصولي و علمي از منابع آبي موجود استحصال و ذخيره آب باران و رواناب‌ها را به‌منظور استفاده در شرايط بحراني و اخلال در سيستم آبرساني سراسري را مدنظر قرار دهند.
چكيده لاتين :
Due to the limitation and scarcity of water supplies, it is essential to identify and reuse alternative water sources, particularly in the arid and semi-arid regions according to environmental conditions. Reuse of runoff is an adaptive management philosophy and approach to balance efforts and provide sustainable water services and manage hazards. The present study is aimed to design a suitable model of water resource management with an emphasis on crisis management. In this study, indices and dimensions of the water resources management model were determined via the Delphi method (based on Schmidt, et al.). Delphi panel members were identified and selected in three stages using random sampling. The faculty members of water resources and watershed management university specializing and passive defense experts of water organization were selected as the Delphy panel members. Initially, panel members identified the most important effective items on water resources security, based on their inference of the model. Based on the first evaluation and after eliminating duplicates, 43 items remained. Finally, 36 items remained in the analyses, when the items with low and medium significance coefficients were eliminated. The final model of water resources management was approved by the expert opinion based on the crisis management approach. According to the results, designing rainwater collection and storage systems in different parts of the city and installing tanks for roof rainwater collection in each home were selected as the best approach in the critical condition (with an average grade of 4.94), whereas the installation of the sensors in different parts of water pipe with an average grade of 2.10 was ranked in the 33rd selection. Finally, the items identified by the Delphi panel were classified into four general indices: retrofit, safety, culture, and planning. In general, it is necessary for the officials of urban water resources, as well as crisis management, must prepare for crisis conditions as well as the correct, principled, and scientific use of available water resources to extract and store rainwater and runoff to use it in crises and disrupt the general water supply system.
