بررسي فرآيند تغيير و شكل‌گيري ساختارهاي سياسي خاورميانه با رويكرد جهاني

تغييرات و تحولات گسترده‌اي كه منطقه جغرافيايي خاورميانه در يك قرن اخير تجربه كرده است محصول مجموعه متفاوتي از عوامل تأثيرگذار مي‌باشد. مطالعه عوامل مؤثر بر دگرگوني ساختار اين منطقه جغرافيايي مدت‌ها است كه موردتوجه محققاني از رشته‌هاي گوناگون علمي شده است. پژوهش حاضر كه بر بستر دانش جغرافياي سياسي انجام‌يافته است به دنبال پاسخگويي به اين پرسش است: چه عواملي در شكل‌گيري ساختار سياسي منطقه خاورميانه مؤثر بوده‌اند؟ يافته‌هاي اين تحقيق نشان‌دهنده آن است كه به‌صورت كلي عوامل مؤثر بر اين منطقه جغرافيايي را مي‌توان در قالب دو گروه عوامل تاريخي و نوظهور طبقه‌بندي كرد. از طرف ديگر، تحليل‌هاي ژئوپليتيك اين عوامل حكايت از آن دارد كه شكل‌گيري و تحول ساختار سياسي منطقه خاورميانه همواره تحت تأثير دودسته عوامل زير بوده است: عوامل دروني (يا درون‌زا) و عوامل بيروني (يا برون‌زا). تحليل و ارزيابي يافته‌هاي اين پژوهش بيانگر آن است كه در كوتاه‌مدت خاورميانه به‌عنوان يك منطقه ازهم‌گسيخته جغرافيايي به حيات خود ادامه خواهد داد.