بررسي عوامل مؤثر بر خشونت سياسي با تأكيد بر شكاف قومي (مطالعۀ موردي: استان آذربايجان غربي)

هدف پژوهش حاضر، بررسي عوامل مؤثر بر خشونت سياسي با تأكيد بر شكاف قومي در استان آذربايجان غربي است. خشونت سياسي، بيشتر به معناي اِعمال زور در روابط جمعي بين قومي است كه با حوزۀ سياست ارتباط دارد. خشونت، نوعي از قدرت است كه هدف خاصي را تعقيب مي‌كند و آن، مشخص‌كردن مرزها و جلوگيري از اِعمال يك قدرت ديگر است. در پژوهش حاضر، به‌طور عمده از نظريه‌هاي آكلائف، بارت و گالتونگ استفاده شده است. پژوهش حاضر، توصيفي از نوع پيمايشي است كه به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي و با پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته روي 384 نفر از شهروندان ترك و كردزبان استان آذربايجان غربي در سال 1398 انجام شد. براي آزمون فرضيه‌هاي پژوهش از ضريب همبستگي پيرسون، تحليل واريانس و رگرسيون چندگانه هم‌زمان از نرم‌افزار SPSS24 استفاده شد. پايايي پرسش‌نامه براساس آلفاي كرونباخ (خشونت سياسي 0.82، شكاف قومي 0.81، ضعف رعايت حقوق شهروندي 0.85، تبعيض 0.89، الگوي رأي‌دهي قومي 0.80، ضعف مداراي هويتي 0.71) سنجيده شد و براي روايي، روايي سازه و تكنيك تحليل عاملي به كار رفت. تحليل داده‌هاي اين پيمايش نشان داد بين شكاف قومي و ابعاد آن (انكار هويت قومي، فاصلۀ قومي، مرزبندي قوميتي)، ضعف رعايت حقوق شهروندي، تبعيض، الگوي رأي‌دهي قومي و ضعف مداراي هويتي با خشونت سياسي، رابطۀ مستقيم و معنادار وجود دارد. نتايج حاصل از رگرسيون هم‌زمان و تحليل مسير نشان داد متغيرهاي شكاف قومي، الگوي رأي‌دهي قومي، ضعف رعايت حقوق شهروندي، تبعيض و درنهايت، ضعف مداراي هويتي بر خشونت سياسي تأثير دارد و به‌صورت واقعي و تعديل‌يافته، 28.3 درصد از واريانس خشونت سياسي با متغيرهاي مستقل تبيين و پيش‌بيني مي‌شود.