بازكاوشي در معناي دو زيبا نامِ «الرحمن» و «الرحيم» با رويكرد ساختارشناسي صرفي

در سپهر واژگان قرآني، «الرحمن» و «الرحيم»، دو زيبا نامِ خداي سبحان‌اند كه در ميان اسماء حسناي الهي، جايگاهي ويژه داشته و در آيۀ مهم و شاخصِ بسمله و همچنين برخي آيات ديگر در كنار هم آمده‌اند و روشن است كه براي نيل به عرفانِ قرآني، گريزي از معرفت آن دو نيست. با اين‌وجود، وارسي پيشينۀ معناشناسي اين دو وصف شريف، ديدگاه‌هاي متعددي را پيش مي‌نهد كه غالباً قابل نقدند. يك نقطه‌ضعف مهم در اين عرصه، عدم اهتمام لازم در واكاوي ساختار صرفي اين دو وصف شريف است؛ لذا تحقيق حاضر سعي نموده با روش توصيفي تحليلي، معناي دقيقِ اين دو واژه را با رويكرد ساختارشناسي صرفي كشف نمايد. به نظر مي‌رسد با توجه به خواص اوزانِ «فعلان» و «فعيل»، «الرحمن» به رحمتِ ذاتيِ لبريز و جوشان الهي دلالت داشته، و وصفِ «الرحيم» كه ريشه در وصف «الرحمن» دارد، به رحمت فعليِ مستمرِّ خداي سبحان ناظر است. بر اين اساس و با لحاظِ تسامحاتي ناگزير، مي‌توان «الرحمن الرحيم» را به «پُرمهرِ مهرورز» ترجمه نمود.