تأثير صرفه‌هاي ناشي از تجمع و شهرنشيني بر رشد اقتصادي صنايع غذايي و آشاميدني

ادبيات «جغرافياي اقتصادي جديد» به عنوان نظريه اي در مورد ظهور تجمعات بزرگ كه بر افزايش بازده به مقياس و هزينه هاي حمل و نقل تكيه دارد، توسعه يافته است. اين مقاله با هدف بررسي چگونگي اثرگذاري صرفه‌ هاي ناشي از محلي شدن و همچنين صرفه هاي ناشي از شهرنشيني بر رشد اقتصادي صنايع غذايي و آشاميدني ايران در دوره زماني 13971390 انجام گرفته است. جامعه آماري تحقيق شامل 31 استان كشور بوده و از داده هاي پانل پويا و روش گشتاورهاي تعميم يافته (GMM) براي تخمين مدل استفاده شده است. براي سنجش صرفه‌ هاي ناشي از تجمع بنگاه ها، شاخص تمركز هرفيندال هيرشمن(HHI) و براي سنجش صرفه هاي ناشي از شهرنشيني شاخص نخست شهري انتخاب شده است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه صرفه هاي شهرنشيني اثر مثبت بر رشد اقتصادي صنايع غذايي و آشاميدني داشته است اما ضريب متغير آن (با ضريب 0.61) از نظر آماري معني دار نشده است. در حالي كه صرفه هاي ناشي از تجمع بنگاه ها اثر مثبت معني داري (با ضريب 0.44) بر رشد اقتصادي صنايع مذكور دارد و اين بدان معناست كه تجمع بنگاه ها در نزديكي يكديگر به گونه اي بوده كه توانسته است براي آن ها صرفه ايجاد نمايد. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه با انتخاب صحيح و ايجاد و توسعه خوشه ها در حوزه هاي صنعتي، مي تواند از طريق افزايش همكاري و مبادله اطلاعات، تأثير چشمگيري بر توسعه اقتصادي آن حوزه داشت. لذا به كارگيري سياست هاي شهرك هاي صنعتي و خوشه اي شدن و اجتناب از سياست هاي تمركززدايي بنگاه هايي كه فعاليت مشابه دارند توصيه مي گردد.