تأثير سويه‌هاي مختلف Agrobacterium rhizogenes، نوع و سن ريزنمونه بر توليد ريشه‌هاي مويين در گياه سنبل‌الطيب (Valeriana officinalis L.)

Effect of different strains of Agrobacterium rhizogenes, type and age of explant on hairy root production in Valeriana officinalis L

گياه سنبل‌الطيب (.Valeriana officinalis L) از خانواده Valerianaceae به‌عنوان گياه دارويي‌ ارزشمند همواره مورد توجه بوده است كه از آن براي درمان بيماري‌هاي عصبي استفاده مي‌شود. پژوهش به‌صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي شامل سويه‌هاي باكتري (R1000, LBA9402, C58, A4, GM, ATTCC15834)، سن ريزنمونه جهت تلقيح (10، 20 و 30‌ روز) و ريزنمونه‌هاي مختلف گياه سنبل‌الطيب (برگ و ريشه) در سه تكرار انجام گرفت. جهت كشت باكتري‌ها از محيط كشت MYA جامد و جهت تهيه سوسپانسيون باكتري به‌منظور تلقيح از محيط MYA مايع حاوي آنتي‌بيوتيك ريفامپسين با غلظت 50 ميلي‌گرم در ليتر استفاده گرديد. دو روش تلقيح (روش غوطه‌وري و تزريق) بر درصد ريشه‌زايي ريز‌نمونه‌ها مورد ارزيابي قرار گرفت و روش تزريق در القاي ريشه مويين بر ريزنمونه‌ها مؤثر واقع نشد. پس از مشخص شدن بهترين سويه و بهترين ريزنمونه، جهت پرآوري ريشه‌هاي مويين كلون‌ها در محيط كشت جامد MS ،1/2 MS و MS + 0.2 mg/L NAA كشت گرديدند، مشاهده شد كه ريشه‌هاي قرار داده شده در محيط كشت MS بيشترين زيست‌توده را داشتند. سويه ATCC15834و A4 رشد يافته در محيط MYA روي ريز نمونه برگي 30 روزه مناسب‌ترين سويه‌ها بودند. بيشترين طول ريشه‌ و تعداد ريشه ‌مويين در القاي با سويه A4 ديده شد. ريشه‌هاي مويين القاء شده در محيط كشت MS حاوي 3 درصد ساكارز در دماي 25 درجه سانتي‌گراد بيشترين ميزان رشد ريشه‌هاي مويين را نشان داد. نتايج نشان داد كه كاربرد سويه‌هاي ATTCC15834, R1000, LBA9402 و A4 باعث القاي ريشه‌هاي مويين در گياه سنبل‌الطيب شد و دو سويه ديگر در القاي ريشه‌هاي مويين ناكارآمد بودند.

Valeriana officinalis from the valerianaceae is a precious medicinal plant has been employed for the treatment of mental ailments. The study was a factorial experiment in a CRD including bacterial strains (R1000, LBA9402, C58, A4, GM, and ATTCC15834), age of explants for inoculation (10, 20 and 30 days) and different explants of valerian (leaves and roots) in three replications. Solid Manitol Yest exteract Agar (MYA) medium was used for bacterial culture and MYA medium containing rifampicin antibiotic (50 mg/l) was used to prepare the bacterial suspension for inoculation. Two inoculation methods (floating and injection method) were evaluated on the percentage of rooting and the injection method was not effective in hairy root induction on explants. After determining the best strain and the best explants of the clones were cultured in MS, 1/2 MS and MS+0.2 mg/L NAA solid culture medium it was observed that the roots placed in MD medium were the most they had biomass. Strains of ATCC15834 and A4 on the MYA medium on 30 days old leaf explants was the best strain than others. The optimized root length and the top hairy root number were induced by A4 strain. The newly produced hairy root showed the highest growth on MS medium enriched with 3% sucrose at 25°C. Our results showed that the application of ATTCC15834, R1000, LBA9402 and A4 strains induced hairy roots in valerian and the other two strains were ineffective.