بررسي اثرات ژنوتوكسيك آرسنيك بر ماهي كلمه (Rutilus caspicus) با استفاده از آزمون هاي ميكرونوكلئوس و كامت

زمينه و هدف: آرسنيك به عنوان يك آلاينده مي تواند منجر به بروز مشكلات جدي در آبزيان و انسان گردد. در پژوهش حاضر با توجه به ارزش اقتصادي و بوم شناختي ماهي كلمه درياي خزر (Rutilus caspicus)، به ارزيابي اثرات ژنوتوكسيك آرسنيك بر اين گونه با استفاده از آزمون هاي كامت و ميكرونوكلئوس در سال 1395 پرداخته شده است. روش بررسي:  ابتدا ماهيان در معرض غلظت هاي 3، 6 و 9 ميلي گرم در ليتر آرسنيك قرار گرفتند. يك تيمار شاهد نيز كه فاقد آرسنيك بود، درنظر گرفته شد. نمونه برداري طي روزهاي 3 و 7 مواجهه انجام گرفت. به منظور انجام تست ميكرونوكلئوس، خون گيري طي دو نوبت انجام و فراواني ميكرونوكلئوس ها تعيين شد. براي انجام آزمون كامت از بافت آبشش ماهيان نمونه برداري و پارامترهاي آسيب DNA ارزيابي شد. يافته ها: مواجهه با آرسنيك باعث القاي بروز ميكرونوكلئوس ها در اريتروسيت ها و آسيب به DNA در بافت آبشش گرديد. به نحوي كه فراواني ميكرونوكلئوس ها و مقادير پارامترهاي آسيب در تيمارهاي مواجهه يافته با آرسنيك در مقايسه با شاهد به طور معني داري افزايش يافت (05/0≥P). ميزان آسيب وارد شده وابسته به زمان و غلظت مواجهه بود. بالاترين ميزان پارامترهاي آسيب شامل Tail Length، Tail Moment، %Tail DNA و همچنين فراواني ميكرونوكلئوس ها به ترتيب 55/1±1/101، 64/1±11/57، 09/3±45/59 و 58/0±26/2 بود كه در تيمار مواجهه يافته با 9 ميلي گرم در ليتر آرسنيك مشاهده شد. بحث و نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر حاكي از آن است كه غلظت هاي تحت كشنده آرسنيك مي تواند باعث بروز ميكرونوكلئوس ها و القاي آسيب DNA در ماهي كلمه شود. لذا، مي توان بيان داشت كه آرسنيك داراي اثرات ژنوتوكسيك بر ماهي كلمه است.