پاسخ عملكرد ارقام لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) در شرايط آلوده به علف‌هاي‌هرز

Yield response of bean (Phaseolus vulgaris) cultivars in weed infested condition

به‌منظور بررسي اثر تراكم ارقام لوبيا (Phaseolus vulgaris) بر قابليت رقابت با علف‌هاي‌هرز، اين آزمايش به‌صورت اسپليت‌پلات و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. عامل اصلي ارقام لوبيا شامل سه رقم لوبيا قرمز اختر، درخشان و ياقوت و دو رقم لوبياسفيد درسا و شكوفا و عامل فرعي تراكم كاشت شامل 15، 25 و 35 بوته در مترمربع در شرايط آلوده به علف‌هاي‌هرز بود. كليه‌ صفات مورد بررسي به‌جز ارتفاع بوته، تحت تاثير رقم، تراكم و يا برهمكنش دو عامل قرار گرفتند. ارقام درسا و شكوفا، به‌ترتيب بيشترين و كمترين تعداد شاخه فرعي و غلاف در بوته را توليد كردند. رقم ياقوت در تراكم‌هاي 25 و 35 و رقم درسا در تراكم 25 بوته در مترمربع، بيشترين تعداد گره در بوته را دارا بودند؛ همچنين اين ارقام داراي بيشترين تعداد دانه در غلاف نيز بودند. درخشان در بين ساير ارقام، بيشترين طول غلاف و وزن خشك تك‌بوته را توليد نمود. ارقام درخشان و درسا، به‌ترتيب در تراكم‌هاي 15 و 25 بوته در مترمربع، از بيشترين مقدار وزن تر تك‌بوته برخوردار بودند. بيشترين وزن صددانه در رقم درخشان مشهود بود. در بين ارقام، رقم ياقوت در ميانگين سه تراكم، داراي بيشترين عملكرد دانه بود. تعداد شاخه‌ فرعي و تعداد دانه در غلاف ارقام لوبيا در تراكم‌هاي 25 و 35 بوته، بيشتر از 15 بوته در مترمربع بود. در بين ارقام لوبيا قرمز و سفيد، به‌ترتيب رقم درخشان و درسا از بيشترين توان رقابتي در برابر علف‌هاي‌هرز برخوردار بودند. به‌طوركلي به‌نظر مي‌رسد كه رقم ياقوت و درسا از نظر توليد عملكرد بيشتر، از ارقام مناسب جهت كشت در منطقه باشند.

To evaluate the effects of planting density of bean cultivars competitive ability with weeds, a field experiment was conducted as a split plot in a randomized complete block design with three replications in Research Institute of Rasht, Iran, in 2017. Treatments included five cultivars of bean (Akhtar, Derakhshan, Yaghout, Dorsa and Shokoufa) and three planting densities (15, 25 and 35 plant.m-2 in weedy conditions). Results showed that all evaluated characteristics were affected by cultivar, density or interaction of two factors except plant height. Dorsa and Shokofa cultivars resulted in the highest and lowest secondary branch number per plant and pod number per plant, respectively. The highest nod number per plant was obtained from 25 and 35 plant.m-2 of Yaghout cultivar and at 25 plants.m-2 of Dorsa cultivar. Also these cultivars showed the highest grain number per pod. Among all varieties, Derakhshan produced the highest pod length and plant dry weight. Derakhshan and Dorsa cultivars had the highest plant fresh weight at 15 and 25 plants.m-2 densities. Maximum 100-grain weight was observed in the Derakhshan cultivar. Among all cultivars, Yaghout (averaged on three densities) produced the highest grain yields. Secondary branch number per plant and grain number per pod of bean cultivars were higher in 25 and 35 than 15 plants.m-2 densities. Among red and white cultivars, Derakhshan and Dorsa represented the most competitive ability against weeds. In general, it seems that Yaghout and Dorsa were the suitable red and white bean cultivars for planting in this region based on yield.