چالش‌هاي اثربخشي تحقيقات در علوم انساني و اجتماعي در ايران: تحليلي داده بنياد

هدف: هدف اصلي پژوهش حاضر، بررسي چالش‌هاي دستيابي تحقيقات علوم انساني و اجتماعي به اثربخشي در كشور است. به همين منظور، چالش‌ها نه تنها از ديدگاه افراد دخيل در حوزه پژوهش، بلكه از ديدگاه كاربران بالقوه نتايج تحقيقات مورد بررسي قرار گرفتند. روش‌‌شناسي: اين پژوهش كيفي و داراي رويكردي تفسيرگرايانه است. مشاركت‌كنندگان شامل محققان حوزه‌هاي علوم انساني و اجتماعي، مديران حوزه پژوهش و نمايندگان سازمان‌هايي بودند كه نقش اصلي را در توليد علم و يا به‌كارگيري نتايج تحقيقات به عهده داشتند. انتخاب مشاركت‌كنندگان بر مبناي نمونه‌گيري زنجيره‌اي بود و مصاحبه‌ها با 16 مشاركت‌كننده انجام شد. داده‌هاي پژوهش از طريق مصاحبه نيمه‌ساختار يافته جمع‌آوري گرديد. تحليل داده‌ها نيز از طريق روش داده‌‌بنياد انجام و سپس نظريه نهايي پژوهش ارائه شد. نتايج:با تحليل داده‌هاي جمع‌آوري شده، در مرحله كدگذاري باز، تعداد 59 كد از محتواي مصاحبه‌ها استخراج گرديد و در ادامه فرآيند تحليل داده‌ها از طريق كدگذاري محوري، دسته‌ها در قالب هشت مفهوم انتزاعي‌تر طبقه‌بندي شدند. در نهايت، اين مفاهيم در شش دسته مقوله هسته، شرايط علّي، شرايط زمينه‌اي، شرايط مداخله‌گر، راهبردها و پيامدها دسته‌بندي گرديدند. نتيجه‌گيري: مدل ارائه شده در اين پژوهش مشخص مي‌كند كه مانع بنيادين در دستيابي پژوهش‌هاي علوم انساني و اجتماعي به اثربخشي در جامعه، عدم به‌كارگيري تعريفي مناسب از انتقال دانش براي نتايج علوم انساني و اجتماعي مي‌باشد. تعاريف و ساختارهاي انتقال دانش در حال حاضر در دانشگاه‌ها با ويژگي‌هاي نتايج تحقيقات در اين حوزه‌ها هماهنگ نبوده و همچنين مشوق‌ها و حمايت‌هاي معناداري را ارائه نمي‌دهند.