زمينه‌هاي بكارگيري نيازهاي روانشناختي كاربر در حوزه فناوري اطلاعات: يك مطالعه نگاشت نظام‌‌مند

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسايي و مرور مطالعات اوليه‌اي است كه با بكارگيري نيازهاي روانشناختي براي حل مسائل مرتبط با حوزه فناوري اطلاعات منتشر شد‌ه‌اند. همچنين با طبقه‌بندي اين مطالعات و بررسي زمينه‌هاي بكارگيري، يك چارچوب مناسب در اختيار پژوهشگران و طراحان محصولات حوزه فناوري اطلاعات قرار دهد. روش‌شناسي:اين مطالعه با رويكردي كيفي، براساس روش «مطالعه نگاشت نظام‌مند» و با استفاده از چارچوب 5 مرحله‌اي پترسِن و همكاران (2008) انجام شده است. در مجموع، 1152 پژوهش با دسترسي كامل، بدون محدوديت زماني و با جستجو در پايگاه‌هاي علمي معتبر داخلي و خارجي، شناسايي و از طريق معيارهاي انتخاب، گروهي شامل 45 پژوهش انتخاب شد. پژوهش‌هاي منتخب براساس معيارهاي به‌دست آمده، طبقه‌بندي و با استفاده از روش تحليل محتواي كمّي و آمار توصيفي تحليل شدند. يافته‌ها: در دو دهه اخير، بكارگيري نيازهاي روانشناختي كاربر در قالب استفاده از نظريه‌‌هاي شناخته ‌شده يا ذكر مؤلفه‌هاي نياز (بدون اشاره به نظريه مشخص) و يا يك مفهوم كلي در حل مسائل مرتبط با طيف وسيعي از محصولات حوزه فناوري اطلاعات افزايش يافته است. بررسي مطالعات اوليه، سه زمينه موضوعي براي بكارگيري نيازهاي روانشناختي را نشان مي‌دهد: 1) طراحي تجربه كاربر، 2) تحليل جنبه‌هاي كيفي محصول و 3) تحليل رفتار كاربر. نتيجه‌گيري: بررسي عميق پيشينه ادبيات اين سه زمينه و نگاشت آن‌ها با معيارهاي طبقه‌بندي پژوهش‌هاي منتخب (زمان، نوع محصول، نحوه بكارگيري نياز و روش‌شناسي) مرزبندي و ويژگي‌هاي اين سه زمينه را به‌ عنوان يك نقشه ذهني براي پژوهشگران روشن كرده است.