مطالعه آزمايشگاهي ضريب ‌دبي در سرريز كنگره‌اي ذوزنقه‌اي دندانه‌دار

Experimental Study of Discharge Coefficient at the Dentate Trapezoidal Labyrinth Weir

يكي از مشكلاتي كه شبكه¬هاي آبياري با آن مواجه هستند، تغيير ميزان دبي عبوري از سازه آبگير به‌واسطه نوسانات شديد سطح آب در مجراي اصلي است. يكي از راه¬هاي مؤثر كاهش اين نوسانات، افزايش طول تاج سرريز در عرض مشخصي از كانال است كه با استفاده از سرريزهاي كنگره¬اي مي¬توان به اين هدف دست يافت. سرريز كنگره‌اي همان سرريز خطي است كه در پلان به‌صورت شكسته ديده مي‌شود. در اين پژوهش، از يك سرريز كنگره¬اي با طول 3/72 متر، سه ارتفاع 15، 17 و 20 سانتي‌متر، سه شكل مختلف دندانه (مستطيل، مثلث و ذوزنقه) و يك سرريز خطي با همان سه ارتفاع استفاده شده است. همچنين ضريب ¬دبي اين سرريز به‌صورت آزمايشگاهي در يك كانال به‌طول 15 و عرض 1 متر مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داده است كه در يك طول و ارتفاع ثابت، با افزايش نسبت هد آب بالادست به ارتفاع سرريز (Ht/P )، ضريب¬دبي كاهش يافته است. همچنين براي يك طول مشخص از سرريز و در يك Ht/P ثابت، با افزايش ارتفاع سرريز، ضريب ¬دبي كاهش يافته است. سرريز خطي و سرريز كنگره¬اي بدون دندانه نسبت به سرريز كنگره¬اي دندانه¬دار به‌ترتيب 3/3 و 1/2 برابر عمق آب بيشتري در بالادست ايجاد مي¬كنند.

One of the crucial problems that exist in the irrigation networks is the fluctuation of the water surface flow in the main channel and changes in the flow rate of the intake structure. One of the effective methods to decrease these fluctuations is increasing the weir crest length at the given width of the channel with the use of the labyrinth weirs can be achieved for this purpose. The labyrinth weir is the same linear weir that is seen as broken in the plan view. In this study, a labyrinth weir with a length of 3.72 m, three different heights of 15, 17, and 20 cm, three different shapes of dentate (rectangular, triangular, and trapezoidal), and a linear weir were used in a recirculating flume with 15 m length and 1 m width. The result showed that for a given length and height of weir, with the increasing of the upstream water head to the weir height ratio ( Ht / P ), the discharge coefficient decreases. The results showed that by increasing weir height, the discharge coefficient decreases for a given length of the weir. Linear weir and labyrinth weir without dentate create more water depth at the upstream by 3.3 and 1.2 fold compared with dentate labyrinth weir.